تزریق پی آر پی یا پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) روش موثری جهت رفع درد مفصل شانه محسوب می‌شود. با افزایش غلظت پلاکت‌های غنی از فاکتور رشد که از خون بیمار گرفته می‌شوند، تزریق پی آر پی شانه سبب بازسازی بافت، کاهش التهاب و تسریع روند بهبود می‌شود. این روش غیر جراحی جهت رفع شانه درد ناشی از بورسیت، آرتروز و شانه یخ زده روش موثر و ایمنی به شمار می‌رود.
پی آر پی چیست؟
در روش تزریق پی آر پی یا پلاسمای غنی از پلاکت از خواص درمانی خون بیمار استفاده می‌شود. در این روش نمونه خون بیمار گرفته شده و اجزای آن از طریق سانتریفیوژ جداسازی می‌شوند. سپس پلاسمای غنی از پلاکت که حاوی فاکتورهای رشد است، در ناحیه آسیب‌دیده شانه یا آرنج تزریق می‌شود. این فاکتورهای رشد سبب تحریک رشد سلولی و تسریع روند بهبود می‌شوند. در صورت تمایل به استفاده از روش تزریق پی آر پی در شانه، توصیه می‌شود که با پزشک در این زمینه مشورت کنید تا از مناسب بودن این روش برای عارضه مورد نظر اطمینان حاصل شود.
از روش پی آر پی شانه برای درمان چه بیماری‌هایی می‌توان استفاده کرد؟
تزریق پی آر پی برای شانه روش موثری در بهبود عارضه‌های مرتبط با شانه محسوب می‌شود. این عارضه‌ها شامل:
پارگی روتاتور کاف
روتاتور کاف مجموعه‌ای از تاندون‌ها و عضلات است که شانه را در بر می‌گیرند. پارگی جزئی یا خفیف در روتاتور کاف می‌تواند سبب بروز درد و محدودیت حرکتی شانه شود. تزریق پی آر پی با تحریک بازسازی بافت و کاهش التهاب، می‌تواند به تسریع روند بهبود این پارگی‌ها کمک کند.
التهاب تاندون شانه
تاندونیت یا التهاب تاندون زمانی بروز می‌کند که تاندون‌های شانه دچار التهاب شوند. انواع شایع التهاب تاندون شامل التهاب تاندون سوپرا اسپیناتوس (تاندون عضله فوق خاری) و التهاب تاندون بایسپس (تاندون عضله دوسر) می‌باشند. تزریق پی آر پی شانه می‌تواند به کاهش التهاب، تسکین درد و تحریک روند بهبود تاندون‌های آسیب‌دیده کمک کند.
آرتروز شانه
آرتروز شانه یک عارضه تخریبی مفصل است که معمولا بر شانه‌ها اثر می‌گذارد. این عارضه سبب تخریب غضروف و بروز درد، سفتی و خشکی و کاهش عملکرد مفصل می‌شود. تزریق پی آر پی شانه با تسریع روند بازسازی غضروف، کاهش التهاب و بهبود عملکرد مفصل سبب تسکین علائم آرتروز شانه می‌شود.
شانه یخ زده
شانه یخ زده سبب بروز سفتی، خشکی و درد در مفصل شانه می‌شود. این عارضه معمولا در نتیجه التهاب و ایجاد بافت اسکار در کپسول مفصلی بروز می‌کند. تزریق پی آر پی شانه می‌تواند به کاهش التهاب، بهبود روند بهبود بافت و افزایش دامنه حرکتی مفصل کمک کند.
بورسیت (التهاب بورس)
عارضه بورسیت در اثر التهاب بورس ایجاد می‌شود. بورس‌ها کیسه‌های کوچک حاوی مایع هستند که از مفاصل محافظت می‌کنند. التهاب بورس ساب آکرومیال یکی از انواع شایع التهاب بورس در شانه محسوب می‌شود. تزریق PRP شانه می‌تواند به کاهش التهاب و تسریع روند بهبود این عارضه کمک کند.
سندروم گیرافتادگی شانه
سندرون گیرافتادگی شانه یک عارضه شایع است که در اثر فشردگی و تحریک تاندون‌ها و بورس‌های مفصل شانه بروز می‌کند. این عارضه سبب بروز درد، کاهش قابلیت حرکتی و التهاب می‌شود. تزریق پی آر پی یک روش موثر برای درمان این عارضه محسوب می‌شود. این روش سبب کاهش درد، افزایش دامنه حرکتی و بهبود عملکرد مفصل در افراد دچار سندروم گیرافتادگی شانه می‌شود.
مزایای تزریق پی آر پی
تزریق پی آر پی شانه یک روش موثر جهت تسکین درد و ورم در ورزشکاران و دیگر مبتلایان به شمار می‌رود. تزریق پی آر پی یک فن‌آوری نوین و غیر تهاجمی است و دارای مزایای زیادی در ارتباط با روند بهبود می‌باشد.
مزایای پی آر پی شانه شامل موارد زیر می‌باشد:
کم‌تهاجمی بودن روند درمان
تزریق پی آر پی یک روش ساده و کم تهاجمی است که شامل استخراج خون، افزایش غلظت پلاکت‌ها و تزریق آن‌ها به ناحیه مورد نظر می‌باشد.
کم بودن عوارض جانبی
در ارتباط با عوارض پی آر پی شانه بایستی توجه شود که این روش دارای عوارض جانبی کمی می‌باشد چرا که از خون بدن بیمار برای درمان استفاده می‌شود. در نتیجه بدن به این روش واکنش منفی نشان نمی‌دهد.
کاهش درد و التهاب
پلاکت‌ها و فاکتورهای رشد در روش تزریق پی آر پی سبب تسریع روند بهبود، کاهش درد و التهاب مرتبط با آسیب‌دیدگی عضلات، مفاصل و رباط‌ها می‌شوند.
بازسازی سریع بافت
پی آر پی حاوی غلظت بالایی از پلاکت‌ها، فاکتورهای رشد و پروتئین‌های زیست فعالی است که سبب تحریک و تسریع روند بهبود می‌شوند. پی آر پی پس از تزریق در مفصل شانه سبب تسریع روند بازسازی و ترمیم بافت و افزایش سرعت بهبود می‌شود.
افزایش تولید کلاژن
تزریق پی آر پی سبب تحریک تولید کلاژن و جوان‌سازی پوست می‌شود. بر طبق مطالعات انجام شده، تزریق پی آر پی می‌تواند سبب افزایش رشته‌های کلاژن در بدن، بهبود رنگ و بافت پوست و کاهش چین و چروک شود. تزریق پی آر پی همچنین روش موثری برای درمان آکنه و روزاسه محسوب می‌شود.
تاثیرات بلندمدت درمان
تاثیر پی آر پی شانه برای مدت طولانی ماندگار می‌باشد. این روش در بسیاری از افراد سبب تسکین درد و بهبود عملکرد شانه در مدت زمان طولانی می‌شود. نتیجه درمان ممکن است در افراد مختلف، متفاوت باشد ولی اثرات بازسازی‌کننده تزریق پی آر پی می‌تواند دارای ماندگاری بلندمدت باشد.
بایدها و نبایدهای قبل از تزریق پی آر پی (PRP)
جهت دستیابی به بهترین نتیجه درمان پس از تزریق پی آر پی بایستی به موارد زیر توجه شود:
- عدم مصرف هر گونه داروی ضد التهاب برای مدت 10 روز پیش از تزریق و 6 هفته پس از تزریق نهایی پی آر پی از اهمیت زیادی برخوردار است. این داروها شامل آسپیرین، ادویل، موترین، ناپروکسن و موارد دیگر می‌باشند. مصرف تایلنول مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
- پیش از تزریق پی آر پی شانه بایستی به مقدار کافی آب بنوشید. مصرف مقادیر زیاد آب در مدت دو روز پیش از درمان و همچنین در روز تزریق پی آر پی توصیه می‌شود. از مصرف نوشیدنی‌های دارای کافئین و الکل خودداری کنید. در صورتی که ادرار شفاف و بی‌رنگ باشد، می‌توانید از مصرف مقادیر کافی آب اطمینان حاصل کنید.
- امکان دارد در ناحیه تزریق درد ایجاد شود. این حالت طبیعی است و می‌توانید جهت رفع درد از تایلنول استفاده کنید. در صورت لزوم پزشک برای شما داروی مُسکن تجویز خواهد کرد.
- از زمان اولین تزریق تا یک ماه پس از تزریق نهایی از به کار بردن یخ یا حرارت در ناحیه تحت درمان خودداری کنید.
- از مصرف الکل در مدت 24 تا 48 ساعت قبل و بعد از تزریق پی آر پی شانه خودداری کنید.
- در مدت زمان بین اولین تزریق و آخرین تزریق بایستی از انجام تمارین ورزشی سنگین اجتناب شود. انجام فعالیت‌های روزانه و طبیعی مشکلی ایجاد نخواهد کرد. پزشک زمان ادامه فعالیت‌های سنگین ورزشی را اطلاع خواهد داد. در روند توان‌بخشی، برنامه تقویتی سبک جهت انجام در منزل طراحی و ارائه خواهد شد.
موارد هشدار در درمان با پی آر پی
اگر به هرکدام از موارد زیر دچار هستید قبل از استفاده از روش PRP شانه حتما باید با پزشک خود مشورت کنید:
- عفونت فعال در محل تزریق
- اختلالات پلاکت و انعقادی
- اختلالات ایمنی خصوصاً سرطان
- کم‌خونی شدید یا لوسمی
- سیگاری بودن
- هپاتیت C
- ایدز HIV
مراحل تزریق پی آر پی شانه
مراحل تزریق پی آر پی به شرح زیر انجام می‌شود:
- ارزیابی اولیه: پزشک بررسی می‌کند که آیا شما برای تزریق پی آر پی شانه مناسب هستید یا خیر. در صورت تایید، یک مقداری خون (معمولا از بازو) گرفته می‌شود.
- سانتریفیوژ: نمونه خون در سانتریفیوژ قرار داده می‌شود تا پلاکت‌ها از سایر اجزای خون جدا شوند. سانتریفیوژ با سرعت بالا خون را می‌چرخاند و اجزای مختلف آن را از هم جدا می‌کند.
- بی‌حسی موضعی: با توجه به نوع عمل و محل تزریق، بی‌حسی موضعی در شانه اعمال می‌شود تا درد و ناراحتی حین تزریق پی آر پی کاهش یابد.
- تزریق: پزشک با سرنگ استریل، محلول پی آر پی را مستقیماً در نقطۀ آسیب‌دیده‌ی شانه تزریق می‌کند. محل دقیق تزریق به ماهیت عارضه بستگی دارد. برای مثال درمان آسیب‌دیدگی شانه، ممکن است در مفصل شانه یا بافت‌های اطراف تزریق صورت بگیرد.
مراقبت‌های بعد از تزریق پی آر پی (PRP)
توصیه می‌شود که پس از تزریق پی آر پی، افراد در طول روز استراحت کنند. در مدت دو روز بعد از تزریق، استفاده از مفصل در ناحیه تزریق بایستی کاهش داده شود ولی به طور کلی حرکت دارای تاثیر مثبت می‌باشد؛ چرا که با جذب مواد حاصل از تزریق در ناحیه اطراف بافت، به بهبود مفصل کمک می‌کند.
توصیه‌های بعد از پی آر پی
رعایت نکات زیر پس از تزریق پی آر پی از اهمیت زیادی برخوردار است:
- خودداری از مصرف داروهای ضد التهابی برای مدت حداقل 4 هفته
- اجتناب از مصرف مکمل‌ها، ویتامین‌ها و یا داروهای رقیق‌کننده خون برای مدت 21 روز
- عدم مصرف استروئیدهای سیستمیک برای مدت 6 هفته
- خودداری از به‌کارگیری یخ یا حرارت در ناحیه تزریق در مدت 72 ساعت پس از تزریق پی آر پی
- اجتناب از استحمام با آب داغ یا سونا
- عدم مصرف نوشیدنی‌های الکلی برای مدت 2 روز
- خودداری از استحمام برای مدت 24 ساعت پس از پی آر پی شانه
- عدم مصرف سیگار
3 روز پس از تزریق
در ارتباط با درد پس از پی آر پی شانه بایستی توجه شود که پس از تزریق پی آر پی شانه، بروز درد خفیف تا متوسط در ناحیه تزریق طبیعی است و نشان‌دهنده بهبودی می‌باشد. از مصرف هر گونه دارو (مگر طبق دستور پزشک) خودداری کنید چرا که مصرف دارو می‌تواند در روند بهبود اختلال ایجاد کرده و سبب بروز عوارض شود.
4 هفته پس از تزریق
همزمان با پیشرفت در روند بهبود، به تدریج فعالیت‌های روزانه را افزایش داده و جهت دستیابی به نتیجه بلندمدت، تمارین ورزشی را آغاز کنید. در صورت نیاز، 3 تا 4 بار در روز برای مدت 15 تا 20 دقیقه از یخ جهت تسکین درد در ناحیه مورد نظر استفاده کنید. می‌توانید طبق دستور پزشک برای رفع درد، داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن مصرف کنید. از مصرف الکل، سیگار و مقادیر بیش از حد کافئین خودداری کنید.
5 هفته پس از تزریق
در طی این مدت زمان توصیه می‌شود که جهت کمک به ادامه روند بهبود در بلندمدت، برنامه فیزیوتراپی را آغاز کنید. متخصص فیزیوتراپی پس از تزریق پی آر پی روند بهبود را ارزیابی خواهد کرد. حتی در صورتی که روند بهبود بدون هیچ مشکلی ادامه پیدا کند، بایستی از فیزیوتراپی استفاده شود. متخصص فیزیوتراپی برنامه درمانی ویژه هر فرد را طراحی و تدوین می‌کند.
عوارض تزریق پی آر پی (PRP)
تزریق پی آر پی یک روش کم‌خطر محسوب شده و معمولا سبب بروز عوارض جانبی شدید نمی‌شود. در این روش از خون بدن بیمار استفاده می‌شود در نتیجه پیش از درمان بایستی به مقدار کافی آب نوشیده و مواد مغذی مصرف کنید تا از سرگیجه پس از درمان جلوگیری شود. البته امکان بروز عوارض جانبی در این روش وجود دارد و برخی از این عوارض قابل توجه می‌باشند. شایع‌ترین عوارض تزریق پی آر پی شامل:
درد در ناحیه آسیب‌دیده
در برخی از افراد در ناحیه تزریق درد شدید ایجاد می‌شود. در برخی از موارد این نوع درد در عمق ناحیه آسیب‌دیده (در عضله یا استخوان) احساس می‌شود.
عفونت
با وجود این که تزریق پی آر پی با احتیاط و دقت زیاد و با رعایت اصول بهداشتی انجام می‌شود، در برخی از موارد احتمال بروز عفونت در ناحیه آسیب‌دیده وجود دارد.
عدم بهبود در منطقه آسیب‌دیده
در برخی از مواقع، درد در ناحیه آسیب‌دیده رفع نشده و با وجود استراحت طولانی مدت پس از تزریق، ممکن است تشدید نیز بشود.
واکنش آلرژیک
بروز واکنش آلرژیک به تزریق پی آر پی بسیار نادر می‌باشد چرا که پلاسمای مورد استفاده از خون بدن بیمار گرفته می‌شود. البته در صورت بروز علائم آلرژیک مانند کهیر، خارش یا دشواری در تنفس بایستی فورا به پزشک مراجعه شود.
لخته خون
در حالت طبیعی زمانی که به پوشش رگ‌های خونی آسیب وارد شود، لخته خونی تشکیل می‌شود. در تزریق پی آر پی از سوزن استفاده شده و در نتیجه احتمال آسیب‌دیدگی به سرخرگ یا سیاهرگ وجود دارد. در این صورت لخته خونی ایجاد شده و بایستی مانند هر گونه لخته طبیعی درمان شود.
تغییر رنگ پوست
در برخی از مواقع، رنگ پوست در اطراف ناحیه تزریق کبود به نظر می‌رسد. این حالت می‌تواند بسته به سابقه بروز کبودی در بدن شما طبیعی باشد. ولی در صورتی که کبودی به صورت غیر طبیعی عمیق و تیره رنگ باشد و یا بدن شما معمولا به راحتی دچار کبودی نمی‌شود هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.
آسیب بافتی
به ندرت امکان دارد که تزریق پی آر پی سبب آسیب‌دیدگی بافت‌ها یا ساختارهای مجاور شود. با استفاده از روش‌های صحیح تزریق و قرارگیری دقیق پی آر پی، احتمال آسیب بافتی کاهش پیدا می‌کند.
چه تعداد تزریق پی آر پی برای درد شانه لازم است؟
تعداد تزریق پی آر پی مورد نیاز برای درد شانه به شدت عارضه مورد نظر و واکنش بدن به درمان بستگی دارد. معمولا دو تا سه مرتبه تزریق با فاصله چند هفته بین هر تزریق توصیه می‌شود. پزشک برنامه درمان را پس از ارزیابی کامل عارضه مورد نظر تعیین خواهد کرد.
بایستی توجه شود که تعداد جلسات تزریق پی آر پی برای همه افراد یکسان نمی‌باشد و تعداد تزریق بر اساس ارزیابی پزشک و میزان بهبودی تعیین می‌شود. جهت دستیابی به بهترین نتیجه، پزشک به طور دقیق روند بهبودی را بررسی خواهد کرد.
هزینه پی آر پی (PRP) شانه چقدر است؟
هزینه این روش بسته به شدت آسیب‌دیدگی و تعداد جلسات درمانی متفاوت است. پزشک اطلاعات مربوط به مزایا و معایب پی آر پی و همچنین هزینه این روش را در اختیار اشخاص قرار خواهد داد. بسیاری از بیماران در کلینیک بازتوان پس از مشورت با متخصص طب فیزیکی در مورد تزریق پی آر پی و استفاده از این روش بهبود پیدا کرده‌اند. متخصص طب فیزیکی در جهت تشخیص این که آیا کاندیدای مناسبی برای استفاده از روش تزریق پی آر پی هستید یا خیر، به شما کمک می‌کند.
سوالات متداول
تزریق پی آر پی در شانه چگونه انجام می‌شود؟
تزریق پی آر پی در شانه معمولا به طور مستقیم در ناحیه آسیب‌دیده و با استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری مانند اولتراسوند انجام می‌شود.
آیا تزریق پی آر پی در شانه دردناک است؟
امکان دارد در برخی از بیماران درد موقتی در شانه ایجاد شود، ولی این درد معمولا خفیف است و پس از چند روز رفع می‌شود.
مشاهده نتیجه تزریق پی آر پی به چقدر زمان نیاز دارد؟
زمان مورد نیاز برای مشاهده نتایج بسته به بیمار و عارضه مورد نظر می‌تواند متفاوت باشد. امکان دارد جهت مشاهده نتایج درمان به چند هفته و یا حتی چند ماه زمان نیاز باشد.
آیا هزینه تزریق پی آر پی تحت پوشش بیمه می‌باشد؟
پوشش هزینه تزریق پی آر پی در مفصل شانه یا هر مفصل دیگری جزو تعهدات شرکت‌های بیمه محسوب می‌شود. بایستی توجه شود که هزینه دارو جهت تزریق تحت پوشش بیمه نمی‌باشد ولی هزینه تزریق توسط بیمه پرداخت می‌شود.
برای درمان عارضه‌های مرتبط با شانه به چند جلسه تزریق پی آر پی شانه نیاز است؟
تعداد تزریق پی آر پی مورد نیاز می‌تواند بسته به عارضه مورد نظر و میزان بهبودی، متفاوت باشد. جهت دستیابی به نتیجه مورد نظر امکان دارد به چندین جلسه تزریق پی آر پی شانه نیاز باشد.
آیا استفاده از روش پی آر پی شانه به همراه دیگر روش‌های درمانی امکان‌پذیر است؟
بله. می‌توان از پی آر پی شانه به همراه روش‌های دیگر مانند فیزیوتراپی یا مصرف دارو جهت درمان عارضه‌های شانه استفاده کرد.
آیا تزریق پی آر پی در شانه یک درمان دائمی برای عارضه‌های شانه محسوب می‌شود؟
تاثیرات تزریق پی آر پی می‌تواند متفاوت باشد. با وجود این که تزریق پی آر پی می‌تواند سبب درمان بلندمدت در برخی از افراد شود، ماندگاری نتیجه درمان به عارضه مورد نظر و میزان بهبودی بستگی دارد.
آیا روش پی آر پی شانه جایگزینی برای جراحی محسوب می‌شود؟
روش پی آر پی شانه می‌تواند به عنوان یک جایگزین غیر جراحی در برخی از موارد استفاده شود؛ ولی این مساله به عارضه مورد نظر و شرایط ویژه هر شخص بستگی دارد. امکان دارد در برخی از موارد استفاده از جراحی ضروری باشد.
دوره بهبودی پس از پی آر پی برای شانه به چقدر زمان نیاز دارد؟
دوره بهبودی پس از پس آر پی شانه در هر شخصی متفاوت است. رعایت نکات مربوط به مراقبت‌های بعد از پی آر پی شانه از اهمیت زیادی در این ارتباط برخوردار است.
آیا تزریق پی آر پی در شانه، اولین گزینه برای درمان تمامی عارضه‌های شانه محسوب می‌شود؟
امکان دارد تزریق پی آر پی به عنوان اولین گزینه برای درمان تمامی عارضه‌های شانه استفاده نشود. انتخاب گزینه درمانی مناسب به عارضه مورد نظر بستگی دارد و بایستی توسط پزشک تعیین شود.
