عارضه خشکی زانو، در یک یا هر دو زانو، مشکلی رایج است. این عارضه می‌تواند ناشی از آسیب و فشار روی زانو مانند اضافه وزن باشد. از دیگر دلایل خشکی زانو، می‌توان به عدم انعطاف پذیری عضلات و ضعیف بودن عضلات پا و زانو اشاره کرد. بروز خشکی زانو در صورت آسیب دیدگی مفصل زانو، یا بیماری‌هایی مانند نقرس، آرتریت یا عفونت، بسیار محتمل می‌باشد. در اینجا ما سعی داریم علل مختلف خشکی زانو و راهکارهای درمانی را برای شما عزیزان شرح دهیم.
علائم خشکی زانو
احساس درد در زانو، از علائم ابتدایی هشداردهنده خشکی زانو می‌باشد. همچنین زانوها زمانی متورم می‌شوند که به دلیل هرگونه آسیبی، مایع اضافی در داخل زانو جمع شود که به آن در اصطلاح آب آوردن زانو می‌گوییم. همین آب آوردن زانو، یکی دیگر از دلایل خشکی زانو خواهد بود؛ چراکه هر نوع تورمی در زانو، باعث محدودیت حرکتی و به دنبال آن خشکی زانو می‌شود زیرا فضای کمی در زانو برای حرکت وجود خواهد داشت. تحریک، خونریزی داخلی و آسیب در محل زانو همگی می‌توانند منجر به آب آوردن زانو و در نتیجه تورم و خشکی آن شوند. از دیگر علائم ایجاد خشکی زانو می‌توان به آرتریت، نقرس، تومورها یا کیست ها اشاره کرد. جالب است بدانید که درد و تورم، دو مکانیزم بدن شما برای دفاع از خود می‌باشند. ولی هر دو این ها می‌توانند منجر به خشکی در زانوی شما شوند.
علل خشکی زانو
در زیر به برخی از علل شایع خشکی زانو اشاره خواهیم کرد:
آسیب دیدگی منیسک
منیسک‌ها دو قطعه غضروفی به شکل C هستند که در داخل مفصل زانو قرار دارند. نقش آنها این است که به عنوان یک بالشتک بین استخوان‌ها قرار گرفته و نقش ضربه‌گیر را ایفا کنند. حال اگر فردی، در هنگام ورزش یا سایر انواع فعالیت بدنی حرکات یا چرخش‌های ناگهانی داشته باشد، می‌تواند به منیسک زانوی خود آسیب برساند. منیسک ها نیز با افزایش سن مستعد از بین رفتن می‌باشند. و زمانیکه تحلیل روند، مستعد پارگی می‌شوند. زمانی که مینیسک پاره می‌شود، فرد احتمالا صدایی شنیده یا احساس خواهد کرد و پس از آن زانو شروع به سفت شدن می‌کند. در بسیاری از موارد، شخص مبتلا به خشکی زانو همچنان می‌تواند راه برود، اگرچه ممکن است علائمی مانند: درد، ورم، قفل کردن زانو، از دست دادن دامنه حرکتی و احساس بیرون آمدن زانو را تجربه کند.
آسیب به رباط
رباط‌ها نوارهایی هستند که استخوان را به استخوان متصل می‌کنند. رباط‌هایی که از زانو عبور می‌کنند، استخوان ران را به استخوان ساق پا یا درشت نی متصل می‌کنند. حال اگر این رباط‌ها رگ به رگ یا پاره شوند، فرد ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- درد زانو
- عدم تعادل زانو
- تورم زانو
آرتروفیبروز
آرتروفیبروز یا سندرم خشکی زانو، زمانی رخ می‌دهد که مقدار زیادی بافت اسکار در اطراف مفصل زانو تشکیل شود. به طور معمول هم این عارضه پس از جراحی‌های زانو مانند تعویض مفصل زانو یا جراحی رباط صلیبی، رخ می‌دهد. طبق آمار، حدود ۶ درصد از افرادی که تعویض مفصل زانو انجام می‌دهند، آرتروفیبروز را تجربه می‌کنند. برخی دیگر از علائم آرتروفیبروز عبارتند از:
- زانو دردی که بدتر شود.
- تورم و گرما در نواحی اطراف زانو
- خمیده شدن زانو به هنگام راه رفتن
آرتریت
سه نوع رایج آرتریت وجود دارد که می تواند منجر به درد و خشکی زانو شود.
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید در اثر یک بیماری خود ایمنی به وجود می‌آید که طی آن، بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند. این عارضه به طور معمول هر دو زانو را درگیر می‌کند. گاهی اوقات افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید، غشای سینوویال زانوی آنها دچار تورم شده که در نتیجه این آسیب، خشکی و درد در زانو ایجاد می‌شود.
استئوآرتریت
استئوآرتریت در اثر ساییدگی و پارگی غضروف بین استخوان ها به وجود می‌آید. بدین صورت که چناچه غضروف داخل زانو از بین رود، استخوان های داخل زانو روی یکدیگر ساییده شده و استئوآرتریت به وجود می‌آید. به علاوه، سایش استخوان‌ها روی یکدیگر می‌تواند باعث رشد زوائدی خار مانند روی سطح استخوان شود. همین زوائد در نهایت باعث خشکی و درد مفاصل خواهند شد.
آرتریت پس از یک آسیب
آسیب‌هایی مانند پارگی منیسک و رباط می‌توانند احتمال آسیب بیشتر به مفصل زانو را افزایش دهند. به مرور زمان، این امر می‌تواند منجر به آرتریت پس از آسیب (PTA) شود. این عارضه، حتی ممکن است سال ها پس از آسیب دیدگی زانو رخ دهد. افراد مبتلا به PTA ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
تورم در مفصل زانو، که حرکت دادن زانو را دشوار می‌کند.
- زانو درد
- احساس ضعف در زانو
- بدتر شدن علائم به دنبال فعالیت بدنی
- بدتر شدن علائم در هوای مرطوب
قدرت و ضعف ماهیچه‌ها
حفظ قدرت عضلانی ماهیچه‌های اطراف مفصل زانو و حتی ماهیچه‌های باسن و پاها، تاثیر چشمگیری در عدم خشکی زانو دارد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
به خاطر داشته باشید که حتما برای درمان خشکی زانوانتان در وهله اول به پزشک مراجعه کنید تا با تشخیص وی، بهترین شیوه درمانی را اتخاذ کنید. ممکن است نیاز باشد برای تشخیص علت دقیق خشکی زانویتان از شما آزمایش خون، معاینات بالینی و حتی آزمایشات تصویربرداری گرفته شود. متخصصانی که باید براي درمان به آن ها مراجعه کنید، متخصص فیزیوتراپی و یا روماتولوژیست می‌باشند. در صورت نیاز به جراحی نیز به جراح ارتوپد ارجاع داده می‌شوید.
گزینه‌های درمانی برای خشکی زانو
اتخاد درمان مناسب برای خشکی زانو، تا حد زیادی به علت وقوع آن بستگی دارد. اگر علت یک آسیب جزئی باشد، درمان‌های خانگی زیر ممکن است برای کاهش درد و علائم خشکی زانو، کارآمد باشند:
- استراحت دادن به زانو
- استفاده از کمپرس سرد روی زانو در فواصل زمانی معین
- مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی بدون نسخه
- پوشیدن زانوبند برای تثبیت زانو و کمک به جلوگیری از آسیب ببیشتر
اگر آسیب‌دیدگی زانوی فرد شدید باشد، باید برای گرفتن درمان‌های پزشکی به پزشک مراجعه کرد. بسته به علت خشکی زانو، این درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- مصرف داروهای مسکن با نسخه پزشک
- استفاده از کورتیکواستروئیدها
- مصرف داروهای آرتریت روماتوئید، مانند داروهای ضد روماتیسمی
- فیزیوتراپی، برای بهبود عملکرد و تحرک زانو
ورزش‌ها و کشش‌هایی که می‌تواند به خشکی زانو کمک کند.
در برخی موارد، افرادی که خشکی زانو دارند باید از ورزش کردن اجتناب کنند. در مواردی که بهبودی خشکی زانو نیاز به زمان داشته باشد، استراحت کردن توصیه می‌شود. با این حال، اگر خشکی زانو به دلیل نوعی آرتریت باشد، ممکن است تمرینات ورزشی مفید واقع شوند. به خاطر داشته باشید که تمام تمرینات باید زیر نظر پزشک یا فیزیوتراپیست انجام شود؛ چراکه انجام نادرست این تمرینات می تواند به زانو آسیب بیشتری برساند.
برخی از این تمرینات عبارتند از:
- تمرینات تقویتی: افزایش قدرت عضلانی ماهیچه‌های اطراف زانو، فشار وارده به مفصل را کاهش می دهد. نمونه هایی از این تمرینات شامل بالا بردن پا و تقویت عضلات همسترینگ است.
- تمرینات افزایش دامنه حرکتی: انجام حرکات کششی و تمریناتی که دامنه حرکتی زانو را افزایش می دهند، مفصل را تقویت کرده و خشکی زانو را کاهش می‌دهند. نمونه هایی از این تمرینات عبارتند از تمرینات پاشنه پا و کشش با طناب‌های مخصوص یوگا.
- تمرینات هوازی: تمرینات هوازی می تواند سطح انرژی فرد را افزایش داده و باعث کاهش وزن شده و به دنبال آن فشارهای وارد بر زانو کاهش می‌باید. نمونه هایی از این تمرینات عبارتند از دوچرخه سواری و شنا.
- تمرینات تعادلی: این تمرینات عضلات اطراف زانو را تقویت کرده و در عین حال خطر افتادن فرد روی زمین (به علت عدم تعادل) را کاهش می‌دهد. نمونه هایی از این تمرینات شامل ایستادن روی یک پا و ایستادن روی یک پد فومی است.
نکات زیر نیز می‌تواند به پیشگیری یا کاهش خشکی و درد زانو کمک کند:
- حتما قبل از انجام تمرینات ورزشی، بدن خود را به درستی گرم کنید.
- کشش پاها قبل و بعد از ورزش
- کشش آهسته و نه در حد ایجاد درد
- پوشیدن لباس ورزشی
- تقسیم وزن متناسب بین هر دو پا
- اجتناب از انجام ورزش هایی که علائم را بدتر می کنند.
سوالات متداول
نحوه درمان خشکی زانو به چه صورت است؟
- داروهای ضد التهابی مانند آسپرین یا ایبوپروفن
- استراحت، کمپرس یخ، بستن مفصل و بالا بردن پا
- فیزیوتراپی
- زانوبند
- تزریقات
علت خشکی زانو چیست؟
درد زانو ممکن است نتیجه یک آسیب باشد، مانند پارگی رباط یا پارگی غضروف. همچنین بیماری‌هایی، از جمله آرتریت، نقرس، و عفونت ها نیز می توانند باعث درد زانو شوند.
چرا وقتی زانوهایم را خم می کنم، احساس خشکی و گرفتگی می‌کنم؟
گرفتگی و خشکی در زانو می تواند در نتیجه آسیب به تاندون ها، رباط ها یا غضروف داخل زانو باشد. در برخی موارد نیز ممکن است نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد. هر فردی که احساس گرفتگی و خشکی یک یا هر دو زانو دارد باید برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کند.
آیا پیاده روی برای خشکی زانو مفید است؟
پیاده روی برای بسیاری از بیماران مبتلا به آرتریت زانو عالی است زیرا یک فعالیت سبک بوده که فشاری بر مفاصل وارد نمی کند. علاوه بر این، راه رفتن می تواند دامنه حرکتی زانو را افزایش داده و از خشک شدن بیش از حد آن جلوگیری کند.
آیا خشکی زانو دائمی می‌باشد؟
بله اگر خشکی زانو به دلیل بیماری های زمینه‌ای رخ دهد، عدم درمان به موقع می تواند منجر به عوارض و آسیب دائمی شود.
خشکی زانو چقدر زمان برای بهبودی نیاز دارد؟
اکثر بیماران پس از ۴ الی ۶ هفته فیزیوتراپی، درد و خشکی زانویشان کمتر شده و می توانند به فعالیت های عادی روزانه خود بازگردند.
آرتریت زانو چگونه است؟
آرتریت زانو علائم و صداهای مختلفی را در مفصل زانو ایجاد می‌کند. از دیگر علائم آن، مشکل در راه رفتن و دردی که بسته به آب و هوا تغییر می کند (بهتر یا بدتر می شود) می‌باشند.
چگونه با افزایش سن، خشکی زانو را متوقف کنیم؟
سه راه برای جلوگیری از خشکی مفصل زانو وجود دارد:
- وزن بدن خود را کنترل کنید. اضافه وزن، باعث فشار آمدن به همه مفصل ها از جمله مفصل زانو می‌شود.
- فعالیت فیزیکی داشته باشید و قبل از انجام هرگونه حرکت ورزشی، حتما مفاصل و کل بدن را گرم کنید.
- به یاد داشته باشید که برای حفظ سلامت مفصل زانو، باید به طور منظم تمامی نکات گفته شده را انجام دهید.
