در هر کدام از زانوهای شما قطعات C شکلی از جنس غضروف وجود دارند که مانند بالشتکی بین استخوان درشت نی و ران عمل می‌کنند. پارگی مینیسک یکی از مرسوم‌ترین صدمات زانو است. هر فعالیتی که باعث چرخش اجباری زانو شود، مخصوصا زمانی که وزن کل بدن روی آن است، می‌تواند منجر به ایجاد پارگی مینیسک زانو گردد. پارگی مینیسک باعث ایجاد درد، ورم و سفتی میگردد. ممکن است احساس ناتوانی در حرکت دادن زانو و مشکل در صاف کردن کامل آن را نیز داشته باشید.
علت پارگی مینیسک زانو
مینیسک می‌تواند در طی فعالیت‌هایی که باعث انقباض یا فشار مستقیم که در اثر چرخش ناگهانی است، پاره شود. چمباتمه زدن یا چرخیدن، اسکوات عمیق یا بلند کردن اجسام سنگین می‌توانند منجر به ایجاد صدمه گردند. احتمال پارگی مینیسک زانو در بسیاری از ورزشکاران وجود دارد.
ورزش‌هایی که نیاز به چرخیدن و توقف ناگهانی دارند، ممکن است احتمال ایجاد پارگی مینیسک زانو را بیشتر کنند. برخی از این ورزش‌ها عبارتند از:
- راگ بی
- بسکتبال
- فوتبال
- تنیس
پارگی مینیسک زانو به شدت در بین کودکان در حال افزایش است. زیرا کودکان از سنین پایین در ورزش‌های سازمان‌دهی شده شرکت می‌کنند. علاوه‌براین، زمانی که روی یک ورزش تمرکز می‌شود، به احتمال زیاد کودک دچار پارگی مینیسک زانو میگردد. همین موضوع برای نوجوانانی که در ورزش‌های رقابتی هستند نیز صادق است.
مینیسک با بالا رفتن سن ضعیف میگردد. پارگی مینیسک در افراد بالای 30 سال رایج است. حرکاتی مثل اسکات یا رکاب زدن می‌توانند منجر به صدمه در افرادی که مینیسک ضعیف دارند، شود.
اگر مبتلا به آرتروز هستید، احتمال صدمه به زانو یا پاره شدن مینیسک زانوی شما بالاتر است. آرتروز، یک اختلال رایج در زانو می‌باشد که همراه با درد و سفتی در مفاصل همراه است و با بالا رفتن سن، ساییدگی و پارگی مفاصل ایجاد میگردد.
زمانی که یک سالمند مبتلا به پارگی مینیسک زانو می‌شود، احتمال ارتباط این مشکل با زوال مینیسک زیاد است. این امر زمانی روی می‌دهد که غضروف زانو ضعیف و نازک شود. در نتیجه مستعد پارگی میگردد.
علائم پارگی مینیسک زانو
زمانی که مینیسک زانو پاره می‌شود، ممکن است صدای تق تق در اطراف مفصل زانو شنیده شود. سپس ممکن است علائم زیر را مشاهده کنید:
- درد، به ویژه زمانی که محل آسیب دیده را لمس می‌کنید.
- ورم
- مشکل در حرکت دادن زانو یا ناتوانی در حرکت دادن آن به صورت کامل
- احساس قفل شدن یا گرفتگی زانو
- احساس خالی کردن زانو یا عدم توانایی زانو در تحمل وزن
ممکن است احساس ترکیدن یا لیز خوردن در زانو داشته باشید که معمولا نشانه این است که بخشی از غضروف شل شده و مفصل زانو را قفل کرده است.
مراجعه به پزشک متخصص
اگر هر کدام از این علائم را داشتید و بیش از چند روز ماندگار بودند یا بعد از آسیب به زانو ایجاد شدند، به پزشک مراجعه کنید. اگر زانو قفل شد و قادر به خم و صاف کردن آن نبودید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص پارگی مینیسک زانو
بعد از صحبت در مورد علائم و پیشینه پزشکی، پزشک زانو را معاینه می‌کند. پزشک در طول خط مفصل و در جایی که مینیسک قرار دارد، حساسیت را بررسی می‌کند.
تست مک موری
یکی از اصلی‌ترین آزمایش‌ها برای تشخیص پارگی مینیسک زانو، تست مک موری است. پزشک زانو را خم می‌کند، سپس صاف کرده و می‌چرخاند. این کار روی مینیسک پاره زانو فشار وارد می‌کند. اگر پارگی مینیسک زانو داشته باشید، این حرکت ممکن است باعث ایجاد درد، صدای قفل شدگی یا کوبیدگی در زانو شود.
تصویربرداری پزشکی
ممکن است برای تشخیص پارگی مینیسک زانو، تست‌های عکسبرداری توصیه شوند:
- عکسبرداری اشعه ایکس از زانو: این مورد پارگی مینیسک زانو را نشان نمی‌دهد. با این حال، برای تعیین این که آیا دلیل دیگری، مانند آرتروز، برای زانو درد وجود دارد یا خیر مفید است.
- MRI: در MRI از میدان مغناطیسی برای تصویربرداری چندگانه از زانو استفاده می‌کنیم. MRI قادر به عکسبرداری از غضروف و رباط‌ها جهت مشخص کردن پارگی مینیسک است.
- سونوگرافی: در سونوگرافی از امواج صوتی برای عکسبرداری از داخل بدن استفاده می‌شود. اگر غضروف شل شده‌ای دارید که ممکن است در زانو گیر کند، این عکسبرداری آن را مشخص می‌کند.
آرتروسکوپی
در برخی موارد، پزشک ممکن است از ابزاری به نام آرتروسکوپ برای معاینه داخل زانو استفاده کند. آرتروسکوپ از طریق برشی کوچک نزدیک زانو وارد می‌شود.
این وسیله حاوی یک چراغ و دوربین کوچک است که تصویر بزرگ شده‌ای از داخل زانو را روی مانیتور نشان می‌دهد. در صورت نیاز، تجهیزات جراحی می‌توانند از طریق آرتروسکوپ یا برش کوچک دیگری در زانو وارد شوند تا پارگی را برداشته یا ترمیم کنند.
درجات پارگی مینیسک زانو
پارگی مینیسک زانو که توسط MRI مشخص می‌شود، به سه درجه تقسیم‌بندی میگردد. حتی ممکن است در معاینه آرتروسکوپی مشخص نباشند. سطح 3 پارگی اصلی مینیسک زانو است و آرتروسکوپ با دقت تقریبا 100% آن را تشخیص می‌دهد.
درجه 1 تا 3 روی عکس MRI توضیح داده می‌شوند:
- درجه 1: ناحیه کانونی کوچک با افزایش شدت، بدون گسترش به سطح مفصلی
- درجه 2: نواحی خطی با شدت بالا، بدون گسترش به سطح مفصلی
- 2a: خطی با شدت بالا و غیرطبیعی، بدون گسترش به سطح مفصلی
- 2b: شدت بالا و غیر طبیعی، در یک عکس به سطح مفصل رسیده است.
- 2c: شدت بالا و غیر طبیعی، گوه‌ای گرد شکل، بدون گسترش به سطح مفصلی
- درجه 3: شدت بالای غیر طبیعی، گسترش به حداقل یک سطح مفصلی (بالایی یا تحتانی) و به عنوان پارگی کامل مینیسک زانو شناخته می‌شود.
نکته: در آرتروسکوپی، سیگنال مینیسک درجه 2 با پارگی مینیسک در ارتباط بود. بنابراین، درجه 2 به 2a، 2b و 2c تقسیم می‌شود. در تحقیقی متوجه شده‌اند که 50% بیماران مبتلا، درجه 2c پارگی مینیسک زانو را در آرتروسکوپی داشته‌اند.
درمان پارگی مینیسک زانو
اگر MRI پارگی مینیسک درجه یک یا دو را نشان داد، اما علائم و معاینه جسمانی مطابقت نداشتند، احتمالا به جراحی نیاز نداشته باشید. بنابراین فقط پارگی سطح 3 به جراحی نیاز دارد.
فیزیوتراپی
اکثر پارگی‌های مینیسک به مرور زمان و با فیزیوتراپی درمان می‌شوند. فیزیوتراپی شامل اصلاح حرکات می‌شود، مثلا کاهش دویدن، راه رفتن و کم کردن یا اجتناب از حرکات و فعالیت‌هایی که درد و ورم را افزایش می‌دهد.
این توصیه همراه با برنامه ورزشی جامعی نیز می‌باشد. ورزش‌ها روی عضلات چهار سر ران (عضله جلوی ران) و همسترینگ (عضله پشت ران) تمرکز دارند.
تزریق پی آر پی
پی آر پی درمانی گزینه‌ای بدون جراحی برای درمان صدمه است. این فرایند شامل گرفتن خون و تزریق آن به محل صدمه دیده جهت تقویت بهبودی و اجتناب از پس زدن درمان میگردد.
درمان پارگی مینیسک زانو با PRP بسیار مفید است. از آنجایی که در عمق مینیسک‌ها جریان خون وجود ندارد، تزریق پی آر پی به پلاکت‌ها اجازه دسترسی به صدمه را می‌دهد. اگر این تزریقات کاملا موثر باشند، این روش حتی می‌تواند جایگزین جراحی گردد.
این فرایند سرپایی انجام می‌شود، اما ممکن است بعد از جراحی از شما بخواهند که مقداری به زانو استراحت دهید. حدود 2 تا 6 هفته پس از جراحی، برخی از اثرات پی آر پی را حس خواهید کرد.
لیزر کم توان
یک سوم درونی مینیسک زانو تامین خونی خود را دارد. پارگی در این ناحیه به خوبی درمان می‌شود. پارگی‌های کوچک و متوسط به گزینه‌های درمانی غیرتهاجمی مانند لیزر درمانی به خوبی جواب می‌دهند. لیزر درمانی با افزایش جریان خون و مواد مغذی در ناحیه صدمه دیده، به تحریک بهبودی و فرایند ترمیم کمک می‌کند و رشد بافت جدید را تسریع می‌کند.
درمان با طب سوزنی
طب سوزنی در پارگی مینیسک زانو، روی کنترل درد و التهاب تمرکز دارد. طب سوزنی نیز به کم کردن ورم کمک می‌کند. با این درمان، می‌توانید تحرک خود را بازیابی کنید و در نهایت به فعالیت عادی خود بازگردید. اگر آرتروسکوپی برای ترمیم پارگی مینیسک نیاز باشد، طب سوزنی نیز باعث تسکین درد، کاهش التهاب و دوره ریکاوری سریعتر در زمان بعد از جراحی می‌شود.
جراحی پارگی مینیسک زانو
اگر علائم شما بدون جراحی رفع نشد، پزشک ممکن است آرتروسکوپی را توصیه کند. آرتروسکوپی زانو یکی از مرسم‌ترین روش‌های جراحی انجام شده است. در این روش درمانی، جراح یک دوربین بسیار کوچک را از طریق یک برش به داخل زانو وارد می‌کند. این کار دید واضحی از داخل زانو ایجاد می‌کند. سپس جراح تجهیزات جراحی را از طریق دو یا سه برش کوچک دیگر برای ترمیم پارگی وارد زانو می‌کند.
مینیسککتومی جزئی
در این روش، بافت آسیب دیده مینیسک زانو برداشته می‌شود. این روش معمولا امکان تحمل وزن را فورا ایجاد می‌کند و بلافاصله بعد از جراحی، دامنه حرکتی کاملی ایجاد میگردد.
ترمیم مینیسک
برخی پارگی‌های مینیسک زانو را می‌توان با بخیه قطعات پاره شده ترمیم کرد. اینکه آیا پارگی می‌تواند به طور موفقیت آمیز درمان شود یا خیر، به نوع پارگی و شرایط کلی مینیسک آسیب دیده بستگی دارد. از آنجایی که مینیسک باید کامل درمان شود، دوره ریکاوری برای ترمیم مینیسک طولانی‌تر از مینیسککتومی است.
زمانی که بهبودی اولیه کامل شد، پزشک ورزش‌های توانبخشی را تجویز می‌کند. ورزش منظم برای بازیابی تحرک و استقامت زانو ضروری است. برای بهبود دامنه حرکتی، با حرکات ورزشی شروع می‌کنید. ورزش‌های استقامتی به تدریج به برنامه توانبخشی شما اضافه می‌شوند.
پیشگیری از پاره شدن مینیسک زانو
با انجام ورزش‌های منظم که عضلات پا را تقویت می‌کنند، می‌توانید از ایجاد پارگی زانو پیشگیری کنید. این کار به ثبات مفاصل زانو و محافظت در مقابل صدمات کمک می‌کند. می‌توانید از پوشش محافظ یا بریسی برای پشتیبانی از زانو در طی فعالیت‌ها و ورزش‌هایی که باعث افزایش احتمال صدمه می‌شوند، استفاده کنید.
همیشه در زمان ورزش کردن یا انجام فعالیت‌های ورزشی که ممکن است روی مفصل زانو فشار بیاورد، آمادگی مناسب داشته باشید:
- قبل از ورزش گرم کنید و حرکات کششی انجام دهید.
- از پوشش‌های مناسب، مانند کفش‌های ورزشی طراحی شده برای فعالیت خود استفاده کنید.
- بند کفش خود را به طور مناسب ببندید.
- روش‌های درست فعالیتی را که می‌خواهید انجام دهید را یاد بگیرید.
سوالات پرتکرار
آیا پارگی مینیسک زانو آسیبی دائمی است؟
درد ممکن است ناگهانی یا به صورت درد کلافه کننده مستمری باشد. معمولا زمانی که زانو را زیاد خم یا کاملا صاف می‌کنید، بدتر می‌شود. زمانی که پا ثابت است و زانو را می‌چرخانید نیز می‌تواند آسیب ببیند.
آیا پارگی مینیسک زانو خود به خود ترمیم می‌شود؟
اگر پارگی مینیسک شما در یک سم بیرونی مینیسک زانو باشد، احتمالا خود به خود درمان شود یا نیاز به جراحی داشته باشد. زیرا این ناحیه تامین خونی خوبی دارد و سلول‌های خونی می‌توانند بافت مینیسک را احیا ، یا به ترمیم آن پس از جراحی کمک کنند. اما اگر پارگی در دو سوم داخلی مینیسک باشد که جریان خون وجود ندارد، نمی‌تواند ترمیم شود و ممکن است نیاز به برداشتن یا برش دادن از طریق جراحی داشته باشد.
آیا با پارگی مینیسک زانو باز هم می‌توانید راه بروید؟
اگر پارگی مینیسک، زانو را قفل نکند اکثر مبتلایان به پارگی مینیسک می‌توانند راه بروند، بایستند، بنشینند و بدون درد بخوابند. دیگر مبتلایان متوجه می‌شوند که پارگی مینیسک زانو آنها را از شرکت آزادانه در فعالیت‌های روزانه منع می‌کند.
آیا پارگی مینیسک زانو در عکسبرداری اشعه ایکس مشخص می‌شود؟
از آنجایی که مینیسک پاره از غضروف ساخته شده است، در عکس‌های اشعه ایکس نشان داده نمی‌شود. اما عکس اشعه ایکس می‌تواند دیگر مشکلات زانو که علائم مشابه پارگی مینیسک زانو دارند را حذف کند. MRI از میدان مغناطیسی قوی برای ایجاد تصاویر دقیق بافت‌های سفت و نرم داخل زانو، استفاده می‌کند.
دوره ریکاوری برای پارگی مینیسک زانو چگونه است؟
در اکثر موارد، توانبخشی را می‌توان در خانه انجام داد، اما پزشک ممکن است توصیه کند که این کار را با متخصص فیزیوتراپی انجام دهید. دوره توانبخشی برای ترمیم مینیسک حدود 3 تا 6 ماه است. مینیسککتومی زمان کمتری (تقریبا 3 تا 6 هفته) برای بهبودی نیاز دارد. (منبع)
با داشتن پارگی مینیسک زانو، از چه فعالیت‌هایی باید اجتناب کرد؟
با این حال، باید در مورد حرکات خود خیلی محتاط باشید، زیرا ممکن است پارگی را بدتر کرده یا باعث ایجاد درد گردد. از انجام اسکات یا چمباتمه زدن پرهیز کنید، زیرا احتمال ایجاد فشار بسیار زیادی روی زانوها هست. اگر نیاز به جراحی دارید، بعد از جراحی تحمل وزن اغلب کمتر می‌شود.
جراحی مینیسک زانو چقدر درد دارد؟
ترمیم مینیسک آرتروسکوپی نسبتا دردناک است. زیرا هر چه بیشتر روی بافت نرم جراحی شود، نسبت به آرتروسکوپی استاندارد، درد بیشتری به وجود می‌آید. اما نسبت به بازسازی رباط یا دیگر روش‌هایی که نیاز به سوراخ کردن استخوان دارند، درد کمتری دارد.
