درد ساق پا یک عارضه شایع است و ممکن است که مانند تیر کشیدن، سوزش و یا گرفتگی احساس شود. گاهی اوقات، برای تشخیص قطعی و تجویز برنامه درمانی، علاوه بر توصیف چگونگی احساس درد، زمان بروز و محرک‌های آن، به معاینه فیزیکی دقیق و آزمایش‌های تصویربرداری هم نیاز است. در این مقاله، شایع‌ترین علل درد ساق پا، از مشکلات عضلانی و استخوانی گرفته، تا مشکلات عروق خونی و عصبی، توضیح داده خواهد شد.
علل ایجاد درد ساق پا
عوامل زیادی وجود دارد که می‌تواند باعث درد ساق پا شوند. برخی از مهمترین این عوامل عبارتند از:
تنگی کانال نخاعی و سیاتیک
تنگی کانال نخاعی و ناراحتی سیاتیک، هر دو می‌توانند باعث احساس درد در ساق پا شوند. یکی از دلایل تنگ شدن کانال نخاعی، آرتروز ستون فقرات است.
گاهی اوقات، فتق دیسک، به ریشه‌های عصبی مجاور آن فشار وارد می‌کند و منجر به علائم ناراحتی سیاتیک می‌شود، مانند:
- سوزش، گرفتگی و درد پا، در هنگام ایستادن یا نشستن
- بی حسی
- سوزن سوزن شدن
- احساس خستگی در پاها
- احساس ضعف در پاها
این درد ممکن است از ناحیه کمر و لگن، شروع شود و سپس به سمت پاها، گسترش یابد. معمولا استراحت کردن می‌تواند به درمان دردهای ساق پا کمک نماید، اما نه در این مورد. استراحت کردن،کمکی به تسکین درد سیاتیک نمی‌کند.
درمان درد سیاتیک، می‌تواند شامل استراحت چند روزه همراه با مصرف داروهای ضد التهابی و مسکن باشد. سرما و گرما به رفع برخی علائم ناراحتی سیاتیک کمک می‌کند. فیزیوتراپی و تمرینات کششی نیز، معمولا مفید هستند. به مرور زمان، تحرکت خود را افزایش دهید. در صورتی که درد شما کمتر نشد، پزشک ممکن است درمان دیگر و یا جراحی را نیز توصیه کند.
سندروم استرس تیبیال میانی یا شین اسپلینت
عارضه شین اسپلینت، با نام سندرم استرس تیبیال میانی هم شناخته می‌شود؛ این عارضه به التهاب در موارد زیر اشاره دارد:
- ماهیچه‌ها
- تاندون‌ها
- سایر بافت‌های اطراف استخوان ساق پا که تیبیا نیز نامیده می‌شود.
درد ساق پا، که ممکن است تیر کشنده و یا مبهم باشد. این درد، در امتداد قسمت داخلی و پشتی استخوان درشت نی، جایی که عضله قدامی تیبیالیس به استخوان می‌چسبد، احساس می‌شود. این درد، معمولا در هنگام فعالیت بدنی و بعد از آن، بیشتر می‌گردد.
درد ساق پا در عارضه شین اسپلینت بسیار ناراحت کننده است. اما خبر خوب این است که می‌توانید کارهای ساده‌ای را برای درمان آن، انجام دهید.
این اقدامات عبارتند از:
- توقف فعالیتی که منجر به شین اسپلینت شده است: سعی کنید تمرینات ورزشی خود را با ورزش ملایم‌تری مانند شنا جایگزین کنید.
- بر روی ناحیه دردناک، چند بار در روز، به مدت ۲۰ دقیقه یخ بگذارید: حتما یخ را در حوله قرار دهید یا از کیسه یخ استفاده کنید، تا تماس مستقیمی با پوست شما نداشته باشد.
- فشرده سازی ناحیه دردناک، با بانداژ الاستیک: این کار، به ویژه در صورت وجود تورم، مفید است.
- کشش عضلات ساق پا: این کار، به جلوگیری از التهاب و درد ساق پا کمک می‌کند.
علاوه بر این، پزشک ممکن است داروهایی مانند NSAID ها را، برای کاهش درد و کم کردن التهاب تجویز نماید.
نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی، زمانی اتفاق می‌افتد که اعصاب موجود در اندام‌های بدن، آسیب بینند.
درد ساق پا، که ممکن است تیر کشنده و یا مبهم باشد. این درد، در امتداد قسمت داخلی و پشتی استخوان درشت نی، جایی که عضله قدامی تیبیالیس به استخوان می‌چسبد، احساس می‌شود. این درد، معمولا در هنگام فعالیت بدنی و بعد از آن، بیشتر می‌گردد.
کنترل کردن عوامل زمینه‌ای، مانند مصرف الکل، دیابت و تغذیه، می‌تواند به جلوگیری از بدتر شدن نوروپاتی محیطی کمک کند. گاهی اوقات درد نوروپاتی محیطی شدید است و درمان می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
داروهایی که گاهی برای مدیریت درد نوروپاتی محیطی استفاده می‌شود عبارتند از:
- گاباپنتین
- آمی تریپتیلین
- نورتریپتیلین
- پرگابالین
تاندونیت یا التهاب تاندون
تاندونیت، التهاب اطراف یک تاندون است؛ تاندون یک ساختار قوی و طناب مانند است که ماهیچه را به استخوان متصل می‌کند. این یک آسیب شایع در ورزشکاران است؛ اما می‌تواند هر کسی را، صرف نظر از سطح فعالیت بدنی، درگیر نماید.
انواع رایج تاندونیت که باعث درد ساق پا و در اطراف ناحیه مچ پا می‌شود عبارتند از:
- تاندونیت آشیل
- تاندونیت خلفی تیبیال
تاندونیت، باعث دردی می‌شود که با حرکت کردن تاندون آسیب دیده افزایش می‌یابد.
سایر علائم و نشانه‌های تاندونیت، شامل موارد زیر می‌باشد:
- تورمی که با فعالیت کردن در طول روز بدتر می‌شود
- ضخیم شدن تاندون
- سفتی تاندون در هنگام صبح
احساس ناگهانی درد و یا شنیدن صدای “پوپ” در پشت ساق پا، و یا پاشنه، که نشان دهنده پارگی جزئی و یا کامل تاندون آشیل می‌باشد. اگر این اتفاق افتاد، فورا به دنبال دریافت مراقبت‌های پزشکی باشید.
مانند زمانی که کشیدگی عضلات رخ می‌دهد، پزشکان روش R.I.C.E را برای درمان تاندونیت نیز توصیه می‌کنند؛ که به معنی استراحت کردن، یخ گذاشتن، فشرده سازی و بالا نگه داشتن پا است. مصرف داروهای ضد التهابی، فیزیوتراپی و یا استفاده از ارتزها، نیز اغلب مفید هستند. ارتزها، دستگاه‌های پزشکی سفارشی و تجویزی هستند که در داخل کفش‌های بیمار قرار داده می‌شوند تا به حفظ وضعیت قرار گیری مناسب پاها، برای بهبودی سریعتر و کاهش خطر آسیب‌ها کمک کنند.
سندرم پای بی قرار
سندرم پای بی‌قرار (RLS) که بیماری ویلیس-اکبوم، نیز نامیده می‌شود، یک اختلال خواب است که باعث حرکت دادن غیر قابل اجتناب پاها (و حتی بازوها و یا کل بدن) می‌شود. این احساس همراه با سایر حس‌ها در اندام بدن رخ می‌دهد که به صورت کشش، جنبش، ضربان زدن، خارش، درد، سوزش یا حرکت دادن پاها، می‌باشد.
علائم سندرم پای بی‌قرار عبارتند از:
- احساس ناراحتی در پا (یا بازو): این حس‌های ناخوشایند در اندام، اغلب توسط بزرگسالان به صورت، خارش، کشیده شدن، خزیدن، جنبش، ضربان زدن، سوزش یا حس نیشگون گرفتن احساس می‌شود. این احساسات معمولاً هنگام خواب رخ می‌دهند، اما ممکن است که در زمان‌های دیگر، که اندام‌ها فعالیت ندارند نیز، رخ دهند.
- اضطرار برای حرکت دادن پاها (یا بازوها): برای تسکین ناراحتی اندام خود، میل غیرقابل کنترلی برای حرکت دادن اندام‌های خود دارید؛ به خصوص در هنگام نشستن و یا دراز کشیدن.
- اختلال در خواب: به دلیل تمایل به حرکت دادن اندام‌ها، برای تسکین ناراحتی، اغلب زمان بیشتری برای به خواب رفتن، صرف می‌شود. گاهی اوقات، در خواب ماندن نیز ممکن است دشوار شود.
- مشکلات رفتاری قبل از خواب: به دلیل ناراحتی، ممکن است لازم باشد از رختخواب بلند شوید تا اندام خود را کشش دهید تا ناراحتی را برطرف نمائید.
- خواب آلودگی در طول روز: مشکلات به خواب رفتن و ماندن در خواب، ممکن است منجر به خواب آلودگی در طول روز شود.
- مشکلات رفتاری و عملکرد کاری: مجدداً، به دلیل اختلال در خواب، ممکن است مشکلاتی در رفتار روزانه بیمار مانند (تحریک پذیری، بدخلقی، مشکل در تمرکز، بیش فعالی و غیره) و مشکلاتی در عملکرد کاری فرد، ظاهر شود.
هیچ درمانی برای بیماری سندرم پای بی‌قرار وجود ندارد، اما درمان‌هایی هستند که می‌توانند به کنترل این عارضه کمک نمایند تا بتوانید خواب خوبی داشته باشید. اگر علل دیگری، باعث بی‌قراری پاهای شما شده باشد، مانند کمبود آهن، پزشک، آن را درمان می‌کند.
درمان عارضه سندرم پای بی‌قرار RLS، در برطرف کردن علائم بیماری متمرکز است. اگر RLS شما خفیف یا متوسط باشد، برخی تغییرات کوچک در زندگی روزمره، ممکن است به شما کمک کند؛ مانند: ورزش منظم، پیروی از یک برنامه مناسب خواب، و اجتناب از مصرف کافئین، الکل و تنباکو.
ترومبوز وریدی عمیق
ترومبوز وریدی عمیق(DVT) زمانی رخ می‌دهد که یک لخته خون (ترومبوز) در یک یا چند ورید عمقی بدن، معمولاً در پاها، ایجاد شود. ترومبوز وریدی عمیق، می‌تواند باعث درد یا تورم، در ساق پا شود. گاهی اوقات علائم قابل توجهی در این عارضه، وجود ندارد.
علائم ترومبوز وریدی عمیق (DVT) می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تورم پا
- درد پا، گرفتگی یا دردی که اغلب از ساق پا شروع می‌شود
- تغییر در رنگ پوست روی پا، مانند قرمز یا بنفش شدن پوست، بسته به رنگ پوست بیمار
- احساس گرما در پای درگیر با ترومبوز
ترومبوز وریدی عمیق ممکن است که بدون وجود علائم قابل توجه نیز رخ دهد.
پس از تشخیص DVT، درمان اصلی آن، مصرف قرص‌های ضد انعقاد مانند وارفارین و ریواروکسابان است. احتمالاً باید، قرص‌ها را حداقل به مدت ۳ ماه مصرف نمائید.
اگر داروهای ضد انعقاد موثر نباشند، ممکن است که یک فیلتر را در ورید بزرگی در بدن، به نام سیاهرگ بزرگ زیرین، در شکم شما قرار دهند. این فیلتر، لخته خونی را که به سمت قلب و ریه‌های شما حرکت می‌کند، به دام می‌اندازد و متوقف می‌کند.
درمان جدیدتر این عارضه، شامل بازکردن و مکیدن لخته خون از طریق یک لوله کوچک در ورید است. معمولاً تا چند ماه پس از این درمان، نیاز به مصرف داروهای ضد انعقادی دارید.
درمان ترومبوز وریدی، در بارداری متفاوت است. بیمار، در دوران بارداری و تا ۶ هفتگی نوزاد خود، با تزریق داروهای ضد انعقادی درمان می‌شود.
بیماری واریس
رگ‌های واریسی، وریدهای متورم و بزرگ شده‌ای هستند که معمولاً در قسمت پایین ساق پا ایجاد می‌شوند. آنها ممکن است آبی یا بنفش تیره باشند و معمولا به شکل توده، برآمده یا پیچ خورده هستند.
علائم دیگر واریس عبارتند از:
- درد، سنگینی و ناراحتی در پاها
- تورم در ساق پا و مچ پا
- سوزش یا ضربان زدن در پاها
- گرفتگی عضلات پاها، به خصوص در شب
- خشک شدن، خارش دار و نازک شدن پوست، بر روی رگ واریسی
این علائم معمولاً در هوای گرم و یا اگر برای مدت طولانی سرپا ایستاده باشید، بدتر می‌شوند . در هنگام پیاده‌روی و در صورتی که هنگام استراحت، پاهای خود را بالا نگه دارید، علائم ممکن است بهتر شوند.
اگر درمان لازم باشد، پزشک ممکن است ابتدا استفاده از جوراب‌های واریس، ورزش منظم و بالا گذاشتن پاها را در هنگام استراحت، توصیه کند. اگر رگ‌های واریسی شما همچنان باعث درد یا ناراحتی می‌گردند و یا باعث ایجاد عوارض می‌شوند، می‌توان آنها را به روش‌های مختلفی درمان کرد.
رایج ترین گزینه‌های درمانی واریس عبارتند از:
- فرسایش گرمایی- روشی است که از گرما برای مهر و موم کردن وریدهای واریسی استفاده می‌شود
- اسکلروتراپی – در این روش از یک فوم مخصوص برای بستن رگ‌های واریسی استفاده می‌شود
- بستن و برداشتن – در این روش، وریدهای واریسی، با جراحی برداشته می‌شوند.
گرفتگی عضله پشت ساق
گرفتگی عضلانی، احساسی است که هنگام انجام یک حرکت غیرارادی (نه عمدی) عضلانی ایجاد می‌شود. گرفتگی عضلانی در عضله ساق پا، بسیار رایج است. این عارضه، اغلب به نام “چارلی هورس” نامیده می‌شود.
گرفتگی عضلات ممکن است که خفیف باشد و مانند یک تکان کوچک احساس شود. همچنین می‌تواند شدید بوده و تیر کشنده و یا دردناک باشند. گرفتگی عضلات در ساق پا، ممکن است، از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. درد عضلانی پس از گرفتگی، به ندرت ممکن است تا چند روز ادامه یابد.
درمان گرفتگی عضلات ساق پا، اغلب شامل موارد زیر است:
- کشش و ماساژ ملایم
- آب درمانی
- اعمال گرما
گاهی اوقات پزشکان توصیه می‌کنند که منیزیم و یا کلسیم خوراکی مصرف کنید. درمان کردن، بیماری‌های زمینه‌ای نیز، در کاهش گرفتگی عضلات، مفید است.
بیماری سرخرگ محیطی
بیماری سرخرگ محیطی PAD، یک بیماری شایع است که در آن تجمع رسوبات چربی در شریان‌ها، خون رسانی به عضلات پا را محدود می‌کند. همچنین با نام بیماری عروق محیطی (PVD) نیز، شناخته می‌شود.
بسیاری از افراد مبتلا به بیماری سرخرگ محیطی، هیچ علامتی ندارند. با این حال، بعضی افراد، در هنگام راه رفتن دچار درد شدیدی در پاهای خود می‌شوند که معمولاً پس از چند دقیقه استراحت از بین می‌رود.
این درد ممکن است که از خفیف تا شدید متغیر باشد و معمولاً پس از چند دقیقه، که به پاهای خود استراحت بدهید، برطرف می‌شود. هر دو پا، اغلب به طور همزمان تحت تأثیر قرار می‌گیرند، اگرچه ممکن است درد، در یکی از پاها شدیدتر باشد.
سایر علائم بیماری سرخرگ محیطی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ریزش مو در ران و ساق پا
- بی حسی یا ضعف در پاها
- شکننده شدن ناخن‌ها و رشد آهسته آنها
- ایجاد زخم‌ها (زخم‌های باز) روی ساق پاها که خوب نمی‌شوند
- تغییر رنگ پوست روی پاها، مانند رنگ پریدگی یا آبی شدن پوست
- براق شدن پوست پاها
- اختلالات نعوظ، در مردان
- کوچک شدن ماهیچه‌های پاها
علائم اغلب بیماری سرخرگ محیطی، به آرامی و با گذشت زمان، ایجاد می‌شوند. اگر علائم شما به سرعت ایجاد شود یا ناگهان بدتر گردد، می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی باشد که نیاز به درمان فوری دارد.
.
- ممکن است پزشک مصرف آسپرین یا سایر داروهای مشابه ضد انعقادی را برای جلوگیری از عوارض جدی PAD و آترواسکلروز مرتبط با آن تجویز کند. همچنین ممکن است که برای کاهش کلسترول خون، نیاز به مصرف دارو داشته باشید.
- اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید. با پزشک خود در مورد راه های موثر در ترک سیگار، مشورت کنید.
- ممکن است برای دور زدن شریان‌های مسدود شده، نیاز به جراحی داشته باشید.
- برای بهبود وضعیت عملکرد پاها و کاهش علائم در ساق پا، یک برنامه ورزشی تحت نظارت برای افراد مبتلا به درد پای ناشی از جریان خون کم در عضلات پاها، توصیه می‌شود.
نوروپاتی دیابتی
نوروپاتی دیابتی، یکی از عوارض جدی و شایع دیابت نوع ۱ و ۲ است. این عارضه، نوعی آسیب عصبی است که به دلیل بالا بودن قند خون، در مدت طولانی، ایجاد می‌شود. این عارضه معمولاً به آهستگی و گاهی در طی چند دهه ایجاد می‌شود.
علائم عبارتند از:
- سوزن سوزن شدن
- بی حسی (که ممکن است دائمی باشد)
- سوزش (مخصوصاً در عصر)
- درد در ساق پا
علائم اولیه نوروپاتی دیابتی، معمولا زمانی که قند خون شما تحت کنترل باشد، بهتر می‌شوند.
- درمان نوروپاتی دیابتی شامل دو مرحله است: ایجاد تغییرات در سبک زندگی و گاهی اوقات مصرف داروهایی برای دستیابی به کنترل مطلوب دیابت و کنترل درد و سایر عوارض.
بیماری استخوانی پاژه
بیماری استخوان پاژه با روند طبیعی بازسازی استخوان‌های بدن بیمار، تداخل می‌کند، روندی که در آن بافت استخوانی جدید به تدریج جایگزین بافت استخوانی قدیمی می‌شود.در این عارضه، با گذشت زمان، استخوان‌ها ممکن است شکننده و بد فرم شوند.
خطر ابتلا به بیماری استخوانی پاژه، با افزایش سن و در صورت ارثی بودن این اختلال در خانواده، افزایش می‌یابد. با این حال، به دلایلی که برای پزشکان ناشناخته می‌باشد، این بیماری در چند سال گذشته، کمتر شایع بوده و در صورت بروز، شدت آن کمتر بوده است.
اکثر افرادی که به بیماری استخوانی پاژه، مبتلا هستند هیچ علامتی ندارند. هنگامی که علائم ظاهر می‌شود، شایع‌ترین مشکل بیماران، درد استخوان است.
این بیماری ممکن است تنها یک یا دو ناحیه از بدن را تحت تأثیر قرار دهد و هم می‌تواند در تمام بدن گسترده باشد. علائم و نشانه‌های این بیماری، به قسمتی از بدن که با این بیماری درگیر است، بستگی دارد.
- ران و ساق پا. در این عارضه، استخوان‌ها ضعیف می‌شوند و ممکن است خم شوند، که باعث کمانی شدن پای بیمار می‌گردد. بزرگ شدن و بدشکل شدن استخوان‌های پاها، به مفاصل مجاور فشار وارد می‌کند که ممکن است باعث ایجاد آرتروز در زانو یا لگن شود.
- لگن. بیماری استخوانی پاژه، در لگن، باعث درد لگن می‌شود.
- جمجمه. رشد بیش از حد استخوان در جمجمه، می‌تواند باعث کاهش شنوایی و یا سردرد شود.
- ستون فقرات. اگر ستون فقرات شما تحت تاثیر پاژه، قرار گرفته باشد، ریشه‌های عصبی، تحت فشار قرار می‌گیرند. این امر، باعث درد، سوزن سوزن شدن و بی حسی در بازو یا پاها می‌شود.
در حال حاضر هیچ درمانی برای بیماری استخوانی پاژه، وجود ندارد، اما درمان‌هایی وجود دارد که می‌تواند به کاهش علائم بیماری کمک کند. اگر هیچ علامتی ندارید، پزشک ممکن است به شما توصیه نماید که وضعیت خود را تحت نظر داشته باشید و زمانی که علائم بیماری ظاهر شد، درمان را آغاز کنید.
درمان‌های اصلی عبارتند از:
- داروهای بیس فسفونات – داروهایی که به کنترل بازسازی استخوان کمک می‌کنند
- مسکن‌ها – معمولاً مسکن‌های بدون نسخه مانند پاراستامول و ایبوپروفن
- درمان‌های حمایتی – از جمله فیزیوتراپی، کاردرمانی و وسایلی مانند عصا یا ارتز
- جراحی – در صورت ایجاد مشکلات بیشتر، مانند شکستگی، تغییر شکل یا آسیب شدید به مفصل، ممکن است که جراحی مورد نیاز باشد
دریافت کلسیم و ویتامین D کافی در روز، نیز می‌تواند کمک کننده باشد. بعضی از بیماران ممکن است نیاز به مصرف مکمل‌ها داشته باشند.
فیبرومالژیا
فیبرومیالژیا، وضعیتی است که باعث درد در سراسر بدن (به آن درد گسترده نیز می‌گویند) مشکلات خواب، خستگی و اغلب ناراحتی‌های عاطفی و روانی، می‌گردد. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا ممکن است در مقایسه با افراد سالم، نسبت به درد حساس‌تر باشند.
- درد و سفتی در سراسر بدن
- خستگی و بی رمقی
- افسردگی و اضطراب
- مشکلات خواب
- مشکلات تفکر، حافظه و تمرکز
- سردرد، از جمله میگرن
- سوزن سوزن شدن یا بی حسی در دست‌ها و پاها
- درد در صورت یا فک، از جمله اختلالات فک، به نام سندرم مفصل گیجگاهی فکی (که با نام TMJ نیز شناخته می‌شود)
- مشکلات گوارشی، مانند درد شکم، نفخ، یبوست، و حتی سندرم روده تحریک پذیر (که به نام IBS نیز شناخته می‌شود)
- فیبرومیالژیا، باید توسط پزشک یا تیمی از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، که در درمان فیبرومیالژیا و سایر انواع آرتروز تخصص دارند، به نام روماتولوژیست، درمان شود. پزشکان معمولاً فیبرومیالژیا را با ترکیبی از چند درمان، معالجه می‌کنند که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- داروها، از جمله داروهای تجویزی و مسکن‌های بدون نسخه
- ورزش‌های هوازی و تقویت عضلات
- کلاس‌های آموزش بیمار، در مراقبت‌های اولیه یا مراقبت در محیط‌های اجتماعی
- تکنیک‌های کنترل استرس مانند مدیتیشن، یوگا و ماساژ
- یادگیری عادات صحیح خواب، برای بهبود کیفیت خواب
- درمان شناختی رفتاری (CBT) برای درمان افسردگی زمینه‌ای. CBT نوعی گفتگو درمانی است که به منظور تغییر در شیوه عملکرد و یا تفکر افراد، انجام می‌شود
چه کسانی بیشتر درد ساق پا را تجربه می‌کنند؟
افرادی که هر یک از عوامل خطر زیر را دارند در صورت احساس درد ساق پا، باید به پزشک مراجعه کنند:
- بالای ۵۰ سال سن
- مبتلا به دیابت
- مبتلا به فشار خون بالا
- مبتلا به سطح کلسترول خون بالا
- سیگار کشیدن (در زمان حال یا گذشته)
- داشتن سابقه بیماری قلبی یا بیماری عروقی
چه زمانی برای درد ساق پا به پزشک مراجعه کنیم؟
نکته کلیدی برای دانستن زمان مراجعه به پزشک، در مورد درد ساق پا، این است که درد چگونه باشد:
- درد شدید
- درد مداوم
- درد به دلیل مصدومیت شدید
- درد با گذشت زمان بدتر شود و دیگر برطرف نشود
- بیش از چند روز، در فعالیت‌های روزمره زندگی، اختلال ایجاد کند
اگر علائم زیر در ساق پای شما ظاهر شد، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- تورم، به خصوص در هر دو پا
- ساق پاها، در لمس، به طور غیر عادی خنک باشد
- رنگ پریدگی پوست ساق پاها
- تورم در ساق پا، همراه با علائم دیگری مانند مشکلات تنفسی
- علائم جدی که به طور ناگهانی و بدون دلیل ظاهر شوند
- آسیب استخوانی آشکار، مثل شکستگی، تغییر قابل مشاهده و یا بد شکل شدن ساق پا
- اگر پا نمی‌تواند فشار را تحمل کند
- علائم عفونت مانند گرمی و قرمزی
- درد ساق پا که پس از مدتی نشستن ایجاد شود
تشخیص علت درد ساق پا
معمولاً برای تشخیص علت درد ساق پا، از آزمایشات اسکن MRI ستون فقرات، توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن، سونوگرافی یا اشعه ایکس ساده استفاده می‌شود. تست‌های تصویربرداری به شناسایی فتق دیسک، رشد غیرطبیعی استخوان (خار استخوان)، شکستگی استخوان و تومور، بعلاوه سایر موارد کمک می‌کند.
پزشکان ممکن است تزریق بلوک‌های عصبی تشخیصی را برای تشخیص فشردگی و یا تحریک عصب، تجویز کنند. این تزریق‌ها معمولاً حاوی محلول بی حس کننده‌ای هستند که در نزدیکی عصب یا ریشه عصبی مشکوک به بیماری، تزریق می‌شود. اگر تسکین درد رخ دهد، می‌توان، درد عصبی (نوروپاتی یا رادیکولوپاتی) از عصب آسیب دیده را تشخیص داد.
درمان‌های رایج برای تسکین درد ساق پا
چندین گزینه درمانی برای درد ساق پا وجود دارد که عبارتند از:
فیزیوتراپی
در حالی که بسیاری از مردم فیزیوتراپی را با یک برنامه درمانی جایگزین، مانند درمان کایروپراکتیک اشتباه می‌گیرند، و یا آن را به عنوان یک تکنیک ماساژ ساده، می‌شناسند، اما فواید فیزیوتراپی، بسیار بیشتر از این است. فیزیوتراپی، اغلب شامل استفاده از تمرینات درمانی و حرکات بدنی است که می‌تواند قدرت و استقامت بیمار را بالا ببرد و در جهت اصلاح وضعیت و تحرک بیمار کارآمد باشد. فیزیوتراپی می‌تواند در حل کردن مشکلات درونی و تقویت عملکرد کلی اندان‌های بدن، کارآمد باشد.
طب سوزنی
طب سوزنی اثر ضد التهابی در بدن دارد. این درمان، روی ماهیچه‌ها و بافت‌های عصبی موضعی کار می‌کند تا گردش خون و کار کرد سیستم ایمنی بدن را تعدیل کند. مشخص شده است که طب سوزنی، در کاهش حساسیت گیرنده‌های درد در مغز، تاثیر دارد.
لیزر تراپی
لیزر تراپی سطح پایین (LLLT) یا لیزر درمانی سرد، توسط بعضی فیزیوتراپیست‌ها برای درمان بیماری‌های اسکلتی عضلانی مختلف استفاده می‌شود. لیزر تراپی، یک درمان غیر تهاجمی، با منبع نور است که یک طول موج نور تولید می‌کند. این درمان، هیچ گرما، صدا و ارتعاشی از خود ایجاد نمی‌کند.
لیزر تراپی سطح پایین، برای تسکین درد مفید است و می‌تواند توانایی بدن، برای بهبود خود را، تسریع کند. لیزرتراپی، دارای سابقه طولانی و شواهد علمی قوی است که استفاده از آن را، در مدیریت درد، پشتیبانی می‌‌نماید. عوارض جانبی کمی دارد و به خوبی توسط افراد مسن تحمل می‌شود.
البته، لیزرتراپی، فقط باید به عنوان یک درمان کمکی، برای تسکین درد در بیماران مبتلا به درد نوروپاتیک و نقایص عصبی استفاده شود. نتایج موفقیت آمیز، مانند تمام درمان‌های پزشکی، به مهارت‌های بالای بالینی پزشک، مرتبط با درک ماهیت آسیب، التهاب، ترمیم، درد و مکانیسم اثرات لیزر بستگی دارد.
شاک ویو تراپی
زمانی که آسیب مزمن شده و التیام نیافته باشد، شاک ویو تراپی یک درمان موثر و غیر تهاجمی برای بافت‌های نرم آسیب‌دیده، به ویژه تاندون‌ها است. این یک جایگزین بی خطر برای جراحی یا تزریق استروئید و سایر تزریق‌های درمانی است. شاک ویو تراپی واکنش‌های متابولیک بدن را تحریک می‌کند و با تحریک عوامل موثر در بهبودی و با تحریک آنزیم‌های دخیل در کاهش درد، روند بهبودی را فعال کرده و در نتیجه میزان موفقیت بالایی در درمان صدمات شدید بهبود نیافته، مزمن و بسیار دردناک را نشان داده است.
تزریق پی آر پی
در درمان پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) از تزریق پلاکت‌های غلیظ شده خود بیمار، برای تسریع در بهبود تاندون‌ها، رباط‌ها، عضلات و مفاصل آسیب دیده استفاده می‌شود. به این ترتیب، تزریق پی آر پی، از سیستم درمانی بدن هر بیمار برای بهبود مشکلات اسکلتی عضلانی خود او استفاده می‌کند.
ماده تزریقی در پی‌آر پی، با برداشتن مقداری از خون بیمار و عبور دادن آن از طریق یک سانتریفیوژ برای جمع کردن پلاکت‌ها تهیه می‌شود. سپس این پلاکت‌های فعال شده مستقیماً به بافت آسیب دیده بدن بیمار، تزریق می‌گردد. پی آر پی، فاکتورهای رشد را آزاد می‌کند و این امر، باعث تحریک و افزایش تعداد سلول‌های ترمیمی تولید شده توسط بدن بیمار می‌شود.
پیشگیری از درد ساق پا
همیشه باید قبل و بعد از ورزش کردن، برای کشش عضلات خود زمان بگذارید تا از پا درد ناشی از فعالیت بدنی جلوگیری کنید. همچنین خوردن غذاهای سرشار از پتاسیم مانند موز و مرغ برای جلوگیری از آسیب دیدگی عضلات ساق پا و تاندون‌ها مفید است.
با انجام کارهای زیر می‌توانید از مواردی که ممکن است باعث آسیب عصبی در ساق پاها شود جلوگیری کنید:
- ۳۰ دقیقه در روز و پنج روز در هفته ورزش کنید.
- خود را در وزن مناسب نگه دارید.
- از سیگار کشیدن خودداری کنید.
- کلسترول و فشار خون خود را کنترل کنید و اقدامات لازم را برای کنترل آنها انجام دهید.
- اگر زن هستید مصرف الکل را به یک نوشیدنی در روز، و یا اگر مرد هستید به دو نوشیدنی در روز محدود کنید.
با پزشک، در مورد راه‌های دیگری برای جلوگیری از درد ساق پا، صحبت کنید
سوالات متداول
آیا درد ساق پا جدی است؟
درد ماهیچه ساق پا، یک عارضه رایج است و معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست. اما گاهی اوقات درد در ساق پا نشانه یک بیماری جدی‌تر، مانند مشکلات رگ‌های خونی در ساق پا، می باشد.
علت درد پا بین زانو و مچ پا چیست؟
اگر متوجه درد در ناحیه جلویی ساق پا بین زانو و مچ پای خود شدید، عارضه شین اسپلینت یک علت شایع برای آن است.
چگونه درد ساق پا را در خانه تسکین دهیم؟
اگر به دلیل گرفتگی عضلات، یا استفاده بیش از حد از پاها، درد دارید، ابتدا این اقدامات را انجام دهید:
- تا حد امکان استراحت کنید.
- پای خود را بالا نگه دارید.
- روی ساق پای خود به مدت ۱۵ دقیقه، یخ بگذارید.
علت درد ساق پا در هنگام استراحت چیست؟
درد ساق پا در شب ممکن است به دلیل گرفتگی عضلات، التهاب ماهیچه یا تاندون، شکستگی استخوان و لخته شدن خون باشد.
آیا کمبود ویتامین می‌تواند باعث درد ساق پا شود؟
یکی از دلایل بالقوه گرفتگی و درد عضلات ساق پا، کمبود ویتامین است. مصرف ویتامین‌های B1، B12 و D همراه با پتاسیم و منیزیم ممکن است به تسکین درد آن کمک کنند.
آیا درد ناشی از لخته شدن خون، می‌آید و می‌رود؟
برخلاف درد ناشی از گرفتگی عضلات، که معمولاً پس از کشش یا با استراحت کردن از بین می‌رود، درد ناشی از لخته شدن خون از بین نمی‌رود و معمولاً با گذشت زمان بدتر می‌شود.
آیا فشار خون بالا می‌تواند باعث درد ساق پا شود؟
فشار خون بالا می‌تواند منجر به بیماری سرخرگ محیطی (PAD) شود، در این عارضه، باریک شدن رگ‌های خونی جریان خون را در ران و ساق پاها محدود می‌کند و باعث ایجاد درد می‌گردد.
