گیرافتادن عصب اولنار روی عصب اولنار بازو تاثیر می‌گذارد. صدمات بدون ترمیم و دیگر مشکلات می‌توانند عصب اولنار را تحت فشار قرار داده یا بکشند. ممکن است در دست یا انگشت ضعف، بی حسی، درد یا گزگز داشته باشید. با رعایت چند نکته ساده و انجام چند حرکت ورزشی، می‌توان از گیر افتادن عصب اولنار پیشگیری کرد و یا درد آن را تسکین داد اما، توصیه می‌شود در مورد این بیماری و انتخاب روش درمانی بهتر، با پزشک مشورت کنید. به شما پیشنهاد می‌کنیم به خواندن این مقاله ادامه دهید تا در مورد این بیماری و روش‌های درمانی آن اطلاعات بیشتری کسب نمایید.
عصب اولنار چیست؟
در آرنج، عصب اولنار از تونلی از بافت (تونل کیوبیتال) که در زیر برجستگی استخوان داخل آرنج قرار دارد، عبور می‌کند. این برجستگی استخوانی، اپی‌کودیل داخل بازو نامیده می‌شود. ناحیه‌ای که عصب زیر اپی‌کودیل داخل بازو قرار می‌گیرد، معمولا استخوان آرنج نامیده می‌شود. در استخوان آرنج، این عصب به پوست نزدیک است و ضربه به آن حسی شبیه شوک می‌دهد که همه قبلا آن را تجربه کرده‌اند.
زیر آرنج، عصب اولنار در زیر عضلات و داخل ساعد و به سمت کف دست‌ها و انگشتان حرکت می‌کند. زمانی که این عصب وارد دست می‌شود، در طول تونل دیگری (تونل Guyon) حرکت می‌کند. عصب اولنار به انگشتان کوچک دست‌ها و نیمی از انگشت حلقه حس می‌دهد. این عصب اکثر عضلات کوچک دست را که به تحرکات ظریف و برخی عضلات بزرگتر در ساعد را که به گرفتن اشیاء کمک می‌کند را کنترل می‌کند.
گیرافتادن عصب اولنار چیست؟
گیرافتادن عصب اولنار زمانی روی می‌دهد که عصب اولنار بازو تحریک یا فشرده شود. گیرافتادن عصب اولنار، یک آسیب عصبی تحت فشار است و در زمانی روی می‌دهد که عصب اولنار گیرکرده یا فشرده شود و می‌تواند منجر به آسیب پیشرفته گردد. عصب اولنار یکی از شاخه‌های شبکه بازویی است و این شبکه عصبی از نخاع گردن منشا گرفته و به سمت بازوها می‌رود. گیرافتادن عصب اولنار می‌تواند در هر قسمتی از طول عصب از بازو تا آرنج یا حتی دیستال دست یا کانال Guyon مچ دست روی دهد. متداول‌ترین قسمت گیرافتادن عصب در آرنج است که باعث سندرم تونل کیوبیتال می‌شود.
گیرافتادن عصب اولنار دومین آسیب عصبی محیطی رایج توسط فشار و مرسوم‌ترین مشکل عصب اولنار می‌باشد. با این حال، سندرم تونل کارپال نباید با گیرافتادن عصب اولنار (سندرم تونل کیوبیتال) اشتباه گرفته شود. این سندرم‌ها مشابه هستند، هر دو فشار عصبی در بازو می‌باشند، اما گیرافتادن عصب اولنار روی عصب اولنار اثر می‌گذارد و سندرم تونل کارپال روی عصب میانی اثر می‌گذارد.
انواع گیرافتادگی عصب اولنار
گیرافتادن عصب اولنار می‌تواند در مچ یا آرنج روی دهد. این موارد عبارتند از:
- سندرم تونل کیوبیتال: فشار و کشیدگی عصب اولنار در ناحیه آرنج
- سندرم کانال Guyon: فشار روی عصب اولنار در مچ دست
علائم گیرافتادن عصب اولنار
عصب اولنار حس انگشتان کوچک و حلقه را ایجاد می‌کند، بنابراین علائم آن باید در دست‌ها حس شوند. مرسوم‌ترین مکان برای گیرافتادن عصب اولنار در داخل آرنج، زیر برجستگی استخوانی به نام اپی‌کوندیل بازو است (سندرم تونل کیوبیتال). این بخش به عنوان استخوان آرنج نیز شناخته می‌شود. از سوی دیگر، سندرم تونل Guyon کمتر رایج می‌باشد.
گیر افتادن عصب اولنار ممکن است در طول روز اتفاق بیافتد و رفع گردد یا در شب بدتر شود. علائم واقعی به موقعیت گیرافتادن عصب بستگی دارد.
علائم گیرافتادن عصب اولنار در آرنج
گیرافتادن عصب اولنار در آرنج گاهی باعث ایجاد درد در داخل آرنج می‌شود. علائم در دست شامل موارد زیر هستند:
- بی‌حسی در انگشتان کوچک و حلقه
- ضعف در گرفتن اجسام
- حس سوزن سوزن شدن
- مشکل در حرکت دادن انگشتان
- بی‌حسی، درد و گزگز
در موارد پیشرفته، این مشکل می‌تواند باعث مواد زیر شود:
- تحلیل عضلات دست و بازو
- تغییر شکل پنجه در انگشت حلقه و کوچک
علائم گیرافتادن عصب اولنار در مچ دست
گیرافتادن عصب مچ دست معمولا فقط باعث ایجاد علائم زیر در دست می‌شود:
- درد
- ضعف
- بی‌حسی
- گزگز در انگشتان حلقه و کوچک
- گرفتن ضعیف اجسام
- مشکل در حرکت دادن انگشتان
این امر می‌تواند باعث ایجاد ضعف ماهیچه یا مچ دست در موارد پیشرفته شود.
دلایل گیرافتادن عصب اولنار
فعالیت‌هایی که عصب اولنار آرنج را کشش می‌دهند یا روی آرنج فشار می‌آورند، می‌توانند منجر به سندرم تونل کیوبیتال شوند. خوابیدن به مدت طولانی با بازوی خم شده می‌تواند منجر به ایجاد یا بدتر شدن سندرم‌های گیرافتادن عصب اولنار شوند.
کیست‌های گانگلیون، کیسه‌های پر از مایع و غیرسرطانی هستند که در نزدیک مفاصل مچ دست تشکیل می‌شوند. این کیست‌ها، باعث ایجاد حدود 40% از سندرم کانال Guyon هستند. 45% دیگر از تشخیصات سندرم کانال Guyon به دلایل نامشخصی ایجاد می‌شوند. به طور معمول، کیست‌ها می‌توانند باعث ایجاد فشار روی عصب اولنار در آرنج شوند.
دلایل دیگر گیرافتادن و آسیب عصب اولنار، شامل موارد زیر می‌شوند:
- تصادفات و ضربه
- آرتروز
- استخوان‌های شکسته و خار استخوان‌ها
- عوارض جراحی برای درمان تونل کارپال یا شکستگی شانه
- دیابت
- دررفتگی آرنج
- فشار گچ، آتل یا عصا
- تومورها یا کیست‌ها
عوامل خطرناک برای گیرافتادن عصب اولنار
گیرافتادن عصب اولنار در آقایان شایع‌تر از بانوان است. افرادی که فعالیت‌ها یا شغل‌هایی دارند که نیاز به فشار یا کشیدگی زیاد در ناحیه مچ دست و آرنج دارند، بیشتر در معرض خطر هستند:
- بازیکنان بیسبال، گلف و تنیس
- دوچرخه سوارها
- کارگران ساختمانی
- افراد سیگاری
- تایپیست‌ها، نویسندگان و افرادی که اغلب از کیبورد استفاده می‌کنند.
- وزنه‌برداران
تشخیص گیرافتادن عصب اولنار
درطی معاینه جسمانی، پزشک ممکن است چندین آزمایش انجام دهد تا علائم شما را ارزیابی کند. این آزمایشات ساده به نظر می‌رسند، اما به پزشک در ارزیابی انگشت و قدرت دست کمک کرده و شامل موارد زیر می‌شوند:
- آزمایش فرومنت: پزشک مشاهده می‌کند شما چگونه یک ورق کاغذ را بین انگشت اشاره و شست خود نگه می‌دارید. خم شدن مفصل استخوان بین انگشت در نوک شست، ممکن است نشان‌دهنده مشکل عصبی باشد.
- آزمایش تینل: پزشک به آرامی به استخوان آرنج (عصب اولنار) ضربه می‌زند. حس شدید شوک مانند در انگشتان حلقه و کوچک ایجاد می‌شود که ممکن است نشان‌دهنده مشکل عصبی باشد.
- علائم وارتنبرگ: پزشک هنگامی که انگشتان را کامل روی سطحی صاف، از هم باز می‌کنید و می‌بندید مشاهده می‌کند. اگر نتوانید انگشت کوچک را به همراه دیگر انگشتان ببندید، ممکن است نشانه‌ای از مشکل عصبی باشد.
بعد از بررسی جزئیات پیشینه و معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است آزمایشات اضافی مانند الکترومیوگرافی (EMG) و آزمایش هدایت عصبی (NCS) را برای ارزیابی عملکرد اعصاب و عضلات توصیه کند. EMG فعالیت‌های تحت انجام عضلات و پاسخ آنها به تحریک عصبی را اندازه‌گیری می‌کند و NCS میزان سرعت هدایت پالس الکتریکی را در عصب بررسی می‌کند.
پزشک ممکن است هر یک از روش‌های عکس‌برداری زیر را نیز توصیه کند:
- MRI
- Ultrasound
- نوروگرافی MR: در MRI از تنظیمات یا توالی‌های خاصی استفاده می‌شود که تصاویر عصبی بهتری را ایجاد می‌کند. از دید بیمار، این عکس برداری مشابه MRI است.
روش‌های درمانی بدون جراحی برای درمان گیرافتادن عصب اولنار
اگر فشار روی عصب باعث تحلیل عضلانی زیادی نشده باشد، پزشک در ابتدا به احتمال زیاد درمان بدون جراحی را پیشنهاد می‌دهد.
داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAIDs)
اگر علائم به تازگی شروع شده باشند، پزشک ممکن است استفاده از داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن را توصیه کند تا به کاهش ورم اطراف عصب کمک کند. اگرچه استروئیدهایی مانند کورتیزون، داروهای ضدالتهابی خوبی هستند، اما تزریق استروئید معمولا در درمان سندرم تونل کیوبیتال استفاده نمی‌شود، زیرا احتمال آسیب عصبی وجود دارد.
استفاده از بریس و آتل
پزشک ممکن است به منظور صاف نگه داشتن آرنج، بریس بالشتک‌دار یا آتل را برای استفاده در شب تجویز کند.
تمرینات لغزیدن عصب
اگر به سندرم گیرافتادن عصب اولنار مبتلا هستید، برخی ورزش‌های ساده لغزاندن عصب می‌تواند مفید باشد. این کارها به کشیده شدن عصب کمک می‌کند. فقط مطمئن شوید که در ابتدا با پزشک مشورت کرده‌اید. پزشک ممکن است شما را به یک فیزیوتراپیست معرفی کند تا روتین حرکات کششی و ورزشی درستی برای شما ایجاد کند. اگر در هنگام انجام این ورزش‌ها درد دارید، با پزشک یا متخصص مشورت کنید. قرار دادن یخ روی محل درد قبل از انجام ورزش، می‌تواند مفید باشد.
ورزش‌هایی برای رفع گیرافتادن عصب اولنار در آرنج
- ورزش 1
- بازوی خود را به حالت کشیده و کف دست را به سمت بالا قرار دهید.
- انگشتان خود را به سمت داخل خم کنید.
- بازوی خود را خم کرده، مچ خم شده خود را به سمت بالای شانه خم کنید.
- به حالت شروع بازگردید.
- این ورزش را 3 تا 5 بار، 2 تا 3 بار در روز، ادامه دهید.
- ورزش 2
- بازوهای خود را در راستای بازوها بکشید و کف دست را رو به سمت زمین قرار گیرید.
- دست خود را به سمت بالا خم کرده، انگشتان خود را به سمت سقف بکشید.
- بازو خود را خم کنید، دست خود را به سمت جلوی بازوها بیاورید.
- این ورزش را 5 بار به آرامی تکرار کنید.
ورزش‌هایی برای رفع گیرافتادن عصب اولنار در مچ دست
- ورزش 1
- بایستید و بازوها را در کنار خود قرار دهید.
- دست آسیب دیده را بالا بیاورید و کف دست را روی پیشانی قرار دهید.
- چند ثانیه دست خود را به این حالت نگه دارید و سپس دست خود را به آرامی پایین بیاورید.
- چند بار در روز این ورزش را تکرار کنید، به تدریج تعداد تکرارها را در هر جلسه افزایش دهید.
- ورزش 2
- بنشینید یا بایستید، بازوهای خود را در مقابل خود قرار دهید و کف دست را به سمت صورت بگیرید.
- مچ دست و انگشتان خود را به سمت بدن خم کنید.
- دست خود را به سمت مخالف بدن خم کنید تا به آرامی مچ را کشش دهید.
- آرنج خود را خم کرده و کف دست را به سمت بالا بیاورید.
- این ورزش را چند بار در روز انجام دهید، به تدریج تعداد تکرارها را در هر جلسه افزایش دهید.
درمان‌های خانگی
کارهای زیادی می‌توانید در خانه برای رفع علائم انجام دهید. اگر علائم در انجام فعالیت‌های معمولی شما اختلال ایجاد کرد یا بیش از چند هفته طول کشید، حتما قرار ملاقاتی را با پزشک در نظر بگیرید.
- از فعالیت‌هایی که نیاز به خم نگه داشتن بازو برای مدت طولانی دارد، پرهیز کنید.
- اگر مکررا از رایانه استفاده می‌کنید، مطمئن شوید صندلی شما خیلی پایین نیست. آرنج خود را روی تکیه‌گاه قرار ندهید.
- از تکیه دادن به آرنج خود یا فشار آوردن روی قسمت داخلی بازو خودداری کنید. مثلا در هنگام رانندگی دست خود را روی قسمتی که پنجره باز است قرار ندهید.
- وقتی می‌خوابید، آرنج خود را خم نکنید. صاف نگه داشتن آرنج را می‌توان با پیچیدن یک حوله دور آرنج یا پوشیدن بالشتک آرنج به صورت برعکس انجام داد.
روش‌های جراحی برای درمان گیرافتادن عصب اولنار
اگر ورزش‌های سبک و درمان‌های بدون جراحی مفید نبودند، پزشک ممکن است جراحی را در نظر بگیرد. وقتی جراحی توصیه شود، موارد زیر در نظر گرفته می‌شوند:
- اینکه چه مدت علائم را داشته‌اید.
- شدت علائم
- دلیل ایجاد علائم
بعد از جراحی، اغلب افراد می‌توانند پانسمان را تا 24 ساعت بعد بردارند و بخیه‌ها حدود ده روز بعد کشیده می‌شوند. بازگشت به فعالیت کامل ممکن است 4 تا 6 هفته طول بکشد.
جراحی گیرافتادن عصب اولنار در آرنج
چندین روش می‌تواند به درمان گیرافتادن عصب اولنار در آرنج کمک کند. دو مورد از مهمترین آنها عبارتند از:
- برطرف کردن فشار: این روش شامل بزرگ‌کردن ناحیه‌ای است که عصب از آن عبور می‌کند.
- انتقال قدامی: در این روش، جراح مکان عصب اولنار را با برداشتن استخوان آرنج یا تغییر موقعیت دادن آن، تغییر می‌دهد. بنابراین عصب به پوست نزدیک‌تر می‌شود.
هر دو روش معمولا به صورت سرپایی و تحت بی‌هوشی کامل انجام می‌شوند. احتمالا در چند روز اول از یک آتل برای بی‌حرکت کردن آرنج استفاده می‌کنید. بعد از آن، ورزش‌های فیزیوتراپی را به منظور بازگرداندن تحرک شروع خواهید کرد. باید در عرض شش هفته مقداری بهبودی ملاحظه کنید، اما می‌تواند یک سال طول بکشد تا متوجه تغییرات کامل شوید.
جراحی گیرافتادن عصب اولنار در مچ دست
اغلب فشار عصبی اولنار در مچ دست معمولا به خاطر رشد سلولی مچ دست ایجاد می‌شود که باید برداشته شود. این کار اغلب توسط جراح دست به صورت سرپایی انجام می‌شود.
وقتی این رویش سلولی از بین رفت، باید متوجه بهبود علائم شوید. اما روند ترمیم ممکن است چند ماه زمان ببرد. ممکن است به منظور کمک به بازیافت کارکرد کامل مفصل مچ دست و دست نیز به فیزیوتراپی نیاز داشته باشید.
گیرافتادن عصب اولنار در مچ دست نسبتا نادر است. بنابراین اطلاعات زیادی در مورد میزان موفقیت و دوره بهبودی آن وجود ندارد. پزشک می‌تواند به شما در مورد اینکه چه انتظاری از درمان داشته باشید کمک کند.
پیشگیری از گیرافتادن عصب اولنار
این مراحل می‌توانند احتمال گیرافتادن عصب اولنار را در شما کاهش دهد:
- اگر فعالیت‌هایی انجام می‌دهید که برای مدت طولانی آرنج شما را خم نگه می‌دارد، در طی روز بازوهای خود را بکشید.
- آرنج خود را روی صندلی شرکتی یا نیمکت در هنگام تایپ یا کار با کامپیوتر برای استراحت قرار ندهید.
- بازوی خود را با حوله ببندید تا از خوابیدن روی آرنج خم شده خود جلوگیری کنید. همچنین می‌توانید بریس آرنج را در قسمت مفصل آرنج به صورت برعکس بپوشید.
سوالات پرتکرار
گیرافتادن عصب اولنار چقدر مرسوم است؟
سندرم تونل کیوبیتال دومین دلیل شایع آسیب عصبی محیطی است که اندام‌های فوقانی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. (سندرم تونل کارپال، فشردگی عصب میانی در مچ دست است که بسیار رایج است). اما سندرم کانال Guyon نادر می‌باشد.
گیرافتادن عصب اولنار چقدر طول می‌کشد؟
وقتی به استخوان آرنج ضربه وارد می‌شود، حس گزگز احتمالا در عرض چند ثانیه یا دقیقه منتقل می‌شود. به عبارت دیگر، علائم سندرم گیرافتادن عصب اولنار می‌تواند مزمن شده و برای مدت طولانی ماندگار شوند. قبل یا بعد از درمان‌های غیرجراحی، اگر علائم بدتر شدند یا بیش از 2 تا 3 هفته باقی ماندند، به پزشک مراجعه کنید.
عوارض گیرافتادن عصب اولنار چه هستند؟
گیرافتادن عصب اولنار در آرنج یا مچ دست که شدید هم می‌باشد، می‌تواند باعث تحلیل عضله دست شود. این آسیب ممکن است در برخی موارد دائمی شود و به همین دلیل باید برای این علائم به پزشک مراجعه کنید.
چه تست‌های تشخیصی برای گیرافتادن عصب اولنار می‌توان انجام داد؟
این تست‌‌ها می‌توانند گیرافتادن عصب اولنار را تایید یا رد کنند:
- الکترومیوگرافی (EMG)
- MRI، سونوگرافی عصبی-عضلانی یا عکس برداری اشعه ایکس
چه زمان باید در مورد گیرافتادن عصب اولنار به پزشک مراجعه کنم؟
اگر موارد زیر را دارید، باید با پزشک تماس بگیرید:
- مشکل در برداشتن و نگه داشتن چیزها
- مچ درد یا درد در آرنج
- بی حسی یا گزگز در انگشت یا دست
- مشکل در انجام کارهای روزانه مانند بستن دکمه‌های پیراهن یا نگه داشتن خودکار
چه چیزی گیرافتادن عصب اولنار را بدتر می‌کند؟
فعالیت‌هایی که عصب اولنار آرنج را کشش می‌دهند، یا آرنج را تحت فشار قرار می‌دهند، می‌توانند منجر به سندرم تونل کیوبیتال شوند. خوابیدن با بازوی خمیده برای مدت طولانی می‌تواند منجر به ایجاد یا بدتر شدن علائم گیرافتادن عصب اولنار شود.
دوره نقاهت جراحی عصب اولنار چقدر است؟
دوره بهبود کامل متفاوت است، اما متوسط زمانی که طول می کشد بین 3 تا 6 ماه است.
