درد مچ پا ممکن است به دلایل مختلفی روی دهد. آسیب، آرتروز، فرسودگی و ساییدگی طبیعی، شایعترین دلایل درد مچ پا هستند. بسته به دلیل درد ممکن است در جایی از مچ پا احساس درد یا گرفتگی کنید. مچ پا ممکن است ورم کند و نتوانید وزن خود را روی آن قرار دهید.
درد مچ پا معمولاً با استراحت، استفاده از یخ و مصرف مسکنهای بدون نسخه بهتر میشود. پزشک میتواند التهاب و صدمات را بهبود بخشد. اغلب مشکلات بدون جراحی درمان میشوند.
دلایل ایجاد درد مچ پا
دلایل متفاوتی برای درد مچ پا وجود دارند:
پیچ خوردگی مچ پا
فقط یک قدم اشتباه کافی است که ناگهان مچ پا پیچ بخورد. پیچ خوردگی مچ پا یکی از رایجترین صدمات عضلانی اسکلتی است که در هر سن، چه در ورزشکاران یا افراد بیتحرک، روی میدهد. زمانی صدمه ایجاد میشود که یک یا چند رباط در مچ پا کشیده یا پاره شوند و باعث ایجاد درد، ورم و مشکل در راه رفتن گردند.
اکثر بیماران سعی میکنند درد مچ پا را تحمل کنند ولی مراقبتهای پزشکی نداشته باشند. اما اگر پیچ خوردگی مچ پا باعث ایجاد درد و ورم زیادی شد، باید به پزشک مراجعه کنید. بدون درمان و توان بخشی مناسب، صدمات شدید مچ پا ممکن است به خوبی بهبود نیابند و تحرک یا پایداری خود را از دست دهند که باعث پیچ خوردگی مجدد و دروه نقاهت طولانیتر در آینده میگردد.
وخامت درد مچ پا به شدتی که در جدول زیر توضیح داده شده است، بستگی دارد:
شدت | آسیب به رباطها | علائم | دوره بهبودی |
سطح 1 | کشیدگی جزئی، بدون پارگی | درد، ورم و حساسیت به لمس و فشار خفیف، معمولاً بدون کبودی، بدون ناپایداری مفصلی و تحمل وزن راحت است. | 1 تا 3 هفته |
سطح 2 | پارگی جزئی | درد، ورم و حساسیت به لمس و فشار متوسط، بیثباتی مفصل خفیف تا متوسط، از دست دادن مقداری از دامنه حرکتی و عملکردی، داشتن درد در هنگام تحمل وزن و راه رفتن | 3 تا 6 هفته |
سطح 3 | پارگی کامل | درد، ورم، حساسیت به لمس و فشار و کبودی شدید، به شدت بیثبات، از دست دادن عملکرد و دامنه حرکت، عدم توانایی در تحمل وزن یا راه رفتن. | تا چند ماه |
منبع جدول
کاهش درد و ورم و پیشگیری از آسیب بیشتر به رباطها، اولین دلیل درمان است. این معمولاً یعنی از درمان رایس – استراحت، گذاشتن یخ، فشار و بالا بردن پا – استفاده کنید. اگر درد و ورم شدید بودند، در 24 تا 48 ساعت بعد از صدمه تا حد امکان به مچ پا استراحت دهید. در این مدت، پا و مچ پا را داخل آب سرد قرار دهید، یا بسته یخ روی آن بگذارید (قبل از این کار برای مراقبت از پوست مچ پا، حتماً روی آن حولهای قرار دهید). سه بار در روز یا تا زمانی که ورم شروع به رفع شدن کند، به مدت 15 تا 20 دقیقه این کار را تکرار کنید.
از یک بانداژ فشاری مانند ACE یا ساقبند کشی برای کمپرس مچ پا استفاده کنید تا ورم کمتر شود. در هنگام نشستن، مچ پا را تا حد ممکن، در صورت امکان تا باسن – بالاتر بیاورد. از انجام هر کاری که باعث بدتر شدن ورم شود، مثلاً دوش آب گرم، استفاده از بستههای گرمایشی یا پماد گرم کننده، پرهیز کنید.
آرتروز روماتیسمی
مقابله با میکروبها به طور معمول برعهده سیستم ایمنی بدن است، ولی گاهی ندانسته به مفاصل نیز حمله میکند. پزشکان به این بیماری آرتروز روماتیسمی (RA) گویند. این بیماری معمولاً در هر دو مفصل پاها ایجاد میشود. اگر به این بیماری مبتلا هستید، هر دو مچ پای شما به احتمال زیاد درد دارد.
در بیماری آرتروز روماتیسمی، گاهی علائم بدتر میشوند که به عنوان عود کردن، و گاهی بهتر میشوند که به عنوان فروکش کردن شناخته میشوند.
علائم و نشانهها آرتروز روماتیسمی:
- درد در بیش از یک مفصل
- گرفتگی در بیش از یک مفصل
- حساسیت به لمس و فشار و ورم در بیش از یک مفصل
- علائم مشابه در هر دو سمت بدن (مثلاً در هر دو دست یا هر دو زانو)
- کاهش وزن
- تب
- خستگی یا بیحالی مفرط
- ضعف
درمانی برای آرتروز روماتیسمی وجود ندارد. اما زود تشخیص دادن بیماری و درمان مناسب آن، میتواند به مبتلایان کمک کند تا فاصله بین دورههای عود بیماری را به چند ماه یا حتی سال برسانید. درمان میتواند باعث شود زندگی خوبی داشته باشید و به طور منظم سر کار خود حاضر شوید.
گزینههای اصلی درمان به صورت زیر هستند:
مصرف دارو به مدت طولانی برای اینکه علائم بهبود یابند و پیشروی بیماری کند شود.
درمانهای کمکی، مانند فیزیوتراپی و کادرمانی، برای حفظ پویایی و کنترل اختلالاتی که در طی روز با آنها روبرو میشوید.
میتوانید به منظور اصلاح اختلالات مفاصل، جراحی انجام دهید.
بسته به مقدار درد و گرفتگی یا آسیبی که به مفصل وارد میشود، ممکن است انجام کارهایی را برای شما سخت کند یا مدت زمان بیشتری برای انجام آنها نیاز داشته باشید. ممکن است نیاز به سازگارکردن کارهایی که انجام میدهید، داشته باشید.
لوپوس منتشر
لوپوس یک بیماری خود ایمنی است و باعث میشود سیستم ایمنی بدن به بافت سالم حمله کند. علامت ابتلا به لوپوس درد مفصل، مثلاً درد مچ پا است. این حالت به خاطر التهاب مفصل و آسیب تاندونها است. لوپوس میتواند باعث اختلال کلیه شده و منجر به تجمع مایع در مفاصل گردد.
علائمی، مانند خستگی مفرط، بثورات پوستی، تب و درد یا ورم در مفاصل در مبتلایان به SLE (لوپوس اریتماتوز سیستمیک) وجود داشته باشد. در بزرگسالان، گاهی دورهای از عود علائم به وجود میآیند. گاهی چند سال بین عود علائم وجود دارد و برخی اوقات فروکش میکنند. اما دیگر افراد بالغ در طی زندگی خود مکررا دوره عود بیماری را ممکن است داشته باشند.
علائم دیگر این بیماری ممکن است حساسیت به نور خورشید، زخمهای دهان، اختلالات ریوی، قلبی و کلیوی، تشنج، مشکلات روانی و اختلال در سلولهای خون و ایمنی باشند.
میتوان با چند نوع دارو لوپوس را درمان کرد. بسته به علائم و تغییر نیازهای شما، ممکن است پزشکان و پرستاران داروی تجویز شده برای درمان لوپوس را تغییر دهند.
معمولاً از داروهای زیر برای درمان لوپوس استفاده میشود:
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs). NSAIDs بدون نسخه مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای کم کردن درد و ورم خفیف در عضلات و مفاصل مفید هستند.
- کورتیکو استروئیدها. میتوان درد، ورم و حساسیت به لمس و فشار را با کمک کورتیکواستروئیدها (پردنیزون) تسکین داد.
- سرکوب کنندههای سیستم ایمنی / شیمی درمانی. زمانی که لوپوس شدید باشد و روی اندامهای اصلی تأثیر گذاشت و دیگر درمانها مؤثر نبودند، ممکن است از این داروها استفاده شود.
از آنجایی که این داروها توانایی بدن در مقابله با عفونتها را کاهش میدهد، میتوانند باعث بروز عوارض جانبی خطرناکی گردند.
آرتروز مچ پا
در مچ پای سالم، غضروف انتهای دو استخوان را پوشانده و به عنوان یک پوشش محافظتی عمل میکند. در آرتروز مچ پا، با فرسوده شدن تدریجی این غضروف، این فضای محافظتی به تدریج کم میشود. در نتیجه استخوانها به هم ساییده میشوند و باعث ایجاد درد در خارهای استخوان میشوند.
به مرور زمان علائم بدتر میشوند:
- گرفتگی و دردی که در صبح بدتر میشود.
- ورم در یک سمت یا اطراف مفصل آسیب دیده
- دامنه حرکتی کم میشود، یعنی مفصل کاملاً خم نمیشود.
- حساسیت به لمس و فشار در مفصل آسیب دیده
- مشکل در راه رفتن
نمیتوان آرتروز را معکوس یا درمان کرد، اما میتوان با درمان درد را تسکین داده و پویایی را بهبود بخشید.
- از کرمهای موضعی که دارای ترکیباتی مانند کپسایسین، منتول، کافور یا CBD هستند، استفاده کنید.
- به منظور کاهش فشار روی مچ پا وزن خود را کاهش دهید.
- به منظور پیشگیری از آسیب بیشتر فعالیتهای آسیب زا را اصلاح کنید.
- به فیزیوتراپی مراجعه کنید.
- از بریس، عصا یا کفیهای کفش استفاده کنید.
- مسکنها: برای کمک به تسکین درد میتوان از داروهای خوراکی مانند استامینوفن (Tylenol) و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDS; Advil, Aleve) استفاده کرد.
- درمانهای موضعی: میتوان با مالیدن کرمها و ژلهایی مانند NSAIDs (Voltaren)، لیدوکائین (Aspercreme) و سالیسیلات درد را کاهش داد.
- استروئیدها: تزریق استروئیدها که فقط سه یا چهار بار در سال انجام میشود، میتواند تسکین درد کوتاه مدتی را ایجاد کند.
- جراحی آرتروسکوپی: معمولاً برای درمان آرتروز (OA) استفاده نمیشود. اما در برخی موارد ممکن است مؤثر باشد. پزشک غضروف سست شده و خارهای استخوانی مچ پا را برمیدارند.
- جراحی آرتروز: با استفاده از جراحی فیوژن مفصل را برداشته که منجر به بیتحرک شدن مچ پا میگردد. این نوع جراحی درد را کاهش میدهد.
- آرتروپلاستی: در این جراحی غضروف و استخوان آسیب دیده برداشته شده و با پلاتین و بخشهای پلاستیکی جایگزین میگردد. در این جراحی مچ پا کاملاً تعویض میشود.
نقرس
نقرس نوعی از آرتروز التهابی است که دردناک میباشد. اغلب انگشتان بزرگ پا را درگیر میکند، اما میتواند روی هر مفصلی، از جمله مچ پا تأثیر بگذارد.
بیماری نقرس به علت وجود سطح بالای اوریک اسید ایجاد میشود. این کریستالها به داخل پوشش سینوویال وارد میشوند که باعث ایجاد ورم، درد و حساسیت به لمس و فشار در مفصل آسیب دیده میگردند.
گاهی پزشکان نقرس را با دیگر بیماریها، مانند پیچ خوردگی مچ پا تا انواع آرتروزهای التهابی مانند آرتروز روماتوئیدی، اشتباه میگیرند. وجود برخی علائم ممکن است گاهی باعث شود نقرس با دیگر بیماریها اشتباه گرفته شود:
- درد: برخی بیماریهای مچ پا باعث ایجاد درد و حساسیت به لمس و فشار در این ناحیه میشوند، اما درد نقرس بسیار شدیدتر از این موارد است. گاهی حتی لمس یک ملحفه باعث ایجاد درد شدید میشود.
- گرفتگی: گرفتگی مربوط به نقرس، دردی خفیف و یکنواخت است که به سرعت شدت آن زیاد میشود.
- رنگ: مچ پایی که مبتلا به نقرس است اغلب بسیار سرخ میشود. پوست این ناحیه از مچ پا ممکن است براق باشد.
- ورم: داشتن ورم شدید در نقرس مچ پا رایج است.
- گرما: در زمان لمس مچ پای ملتهب، گرما حس خواهید کرد.
نقرس قابل درمان نیست، اما ترکیبی از داروها و درمانهای خانگی میتواند به کنترل درد مچ پا و کاهش عود بیماری کمک کند. داروهای زیر میتوانند به کاهش درد بیماری نقرس کمک کنند:
- داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDS)، مانند ایبوپروفن (Advil) و NSAIDS قوی تجویز شده؛ مانند سلکسیب (Celebrex) یا ایندومتاسین (Indocin)
- کورتیکواستروئیدهای عموماً خوراکی یا تزریقی (که به مفصل مچ پا تزریق میشوند) برای کاهش درد و التهاب مؤثر است.
کاهش مصرف غذاها و نوشیدنیهای حاوی پورین بسیار، یکی از بهترین روشها برای کنترل نقرس است. توجه کنید که زمانی که بدن پورین را تجزیه میکند، اوریک اسید تولید میشود.
یعنی موارد زیر را کمتر مصرف کنید:
- گوشت قرمز
- گوشت نارنجی مانند جگر
- غذای دریایی، به ویژه ماهی تن، ساردین، قزل آلا و گوش ماهی
- الکل
- نوشیدنیهای حاوی قند
کف پای صاف
پاها زیر بنای کل بدن هستند. هماهنگی و استحکام نامناسب پا میتواند روی نگه داشتن بدن تأثیر گذاشته و حتی منجر به ایجاد صدماتی گردد. صافی کف پا یکی از رایجترین دلایل ناهماهنگی و پا درد هستند (عدم وجود قوس کف پا در حالت ایستاده).
در پاها 26 استخوان و 100 عضله، تاندون و رباط وجود دارد. میانه پا بخشی است که انحنا دارد و از کل پا حمایت میکند. پزشک در مورد دلیل صافی کف پا و چگونگی درمان آن اطلاعاتی میدهد.
برخی هیچ علائمی برای کف پای صاف از خود نشان نمیدهند، اما در برخی دیگر پادرد، به ویژه در پاشنه و قوس پا، وجود دارد. با فعال بودن ممکن است درد بدتر شود. ممکن است داخل مچ پا متورم گردد.
صافی کف پا به صورت همیشگی رفع نمیشود. صافی کف پا چه ارثی باشد یا با بالا رفتن سن ایجاد گردد، قابل درمان نیست. اما راههایی برای کنترل درد و حتی ممانت از شدید شدن آن وجود دارد.
بهترین درمانها برای بهبود صافی کف پا استفاده از کفی و تقویت پاها و مچ پاها است. برخی درمانهای توصیه شده به صورت زیر میباشند:
- مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استرئیدی (NSAIDs). داروهای زیادی به صورت بدون نسخه در دسترس هستند، مثلاً ایبوپروفن (Advil) و ناپروکسن سدیم (Aleve)
- برای تقویت پاها و مچ پاها فیزیوتراپی مفید است.
- ورزش و تغذیه مناسب
- استفاده از بریس یا آتل
- استفاده از ارتز برای کفشها. افرادی که کف پای صاف دارند باید کفشهای مناسب بپوشند. با کفیهای کفش میتوان حالت پا و حتی حالت بدن را اصلاح کرد.
شکستگی مچ پا
شکستگی مچ پا را به عنوان پارگی غضروف مچ پا نیز میشناسند. یعنی یک یا چند استخوان که مفصل مچ پا را تشکیل میدهند، شکستهاند.
دامنه شکستگی مچ پا:
- شکستن یکی از استخوانها که ممکن است درد شدیدی ایجاد نکند و با وجود شکستگی راه بروید.
- چندین شکستگی که نیاز به جراحی دارد. این نوع شکستگیها میتوانند باعث عدم توانایی حرکتی بسیاری شوند. در برخی موارد، ممکن است تا چند ماه، نتوانید وزن خود را روی پا تحمل کنید و روی توانایی راه رفتن، رانندگی، ورزش و کار کردن، تأثیر بگذارد.
هرچند شکستگی مچ پا ممکن است در تمامی سنین روی دهد، اما معمولاً در بزرگسالان ایجاد میشود، در حقیقت، چهارمین نوع شکستگیهای رایج در بزرگسالان است.
علائم شکستگی مچ پا:
- درد شدید و سریع
- ورم
- کبودی
- حساسیت به لمس
- نمیتوانید وزن خود را روی پای صدمه دیده قرار دهید.
- تغییر شکل، به ویژه زمانی که مفصل مچ پا از جا در بیاید.
- بیحسی و سردی در پا (گاهی اوقات روی میدهد)
برای بررسی شکستگی مچ پا و مقدار شکستگی استخوان، معمولاً از عکسبرداری اشعه ایکس استفاده میکنند. اگر کمی استراحت کنید. احتمالاً نیاز به هیچ درمانی ندارید.
برای شکستگیهای شدیدتر، ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشید:
- چکمه ویژه برای حمایت از مچ پا
- گچ طبی برای نگه داشتن مچ پا در جای خود در هنگام ترمیم شکستگی
- پزشک استخوانها را به جای خود برگرداند (برای این کار بیحسی به شما تزریق میشود).
- به منظور ترمیم استخوانهای شکسته، جراحی انجام دهید.
معمولاً برای معاینه بهبودی درست مچ پای شما، جلسات بعدی برنامه ریزی میشوند.
تاندونیت آشیل
تاندون آشیل استخوان پاشنه را به عضله ساق پا متصل میکند. اگر روی تاندون آشیل فشار زیادی وارد شود، تاندونیت آشیل ایجاد میگردد که دلیل اصلی درد تاندون آشیل است. در صورت عدم درمان، میتواند باعث پارگی تاندون آشیل گردد.
تاندونیت آشیل روی پایین پا و بالای پاشنه تأثیر میگذارند. علائم ممکن است به صورت زیر باشند:
- درد پاشنه و مچ پا
- گرفتگی و حساسیت نسبت به لمس و فشار در تاندون
- ضعف پا
- ورم در اطراف تاندون آشیل
ممکن است در زمانهای زیر متوجه درد بیشتری شوید:
- بعد از فعال بودن یا روز بعد از ورزش
- در هنگام بالا رفتن از پلهها یا سربالایی
- در طی روز بهتر میشوید، ولی در صبح درد بدتر است.
پزشک در ابتدا درمان بدون جراحی را توصیه میکند. ممکن است چند ماه طول بکشد تا درد تسکین یابد – مخصوصاً اگر چند ماهی علائم را داشته باشید.
درمانها به صورت زیر هستند:
- استراحت: از انجام فعالیتهایی که روی تاندون فشار میآآورند بپرهیزید. فعالیتهای سبک مانند شنا که فشار کمتر روی تاندون آشیل میآورند، انجام دهید.
- استفاده از یخ: روی تاندون خود به مدت 20 دقیقه یخ قرار دهید و در صورت نیاز در کل روز این عمل را تکرار کنید.
- کمپرس: با استفاده از حوله تا شده یا کمپرس یا چسب جراحی، روی تاندون فشار بیاورید.
- بالا بردن پا: دراز بکشید و پاهای خود را روی بالش و بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا ورم کم شود.
- مراقبت از تاندون: از کشش بیش از حد تاندون (مثلاً ایستادن روی نردبان، یا بالا رفتن از شیب تند با سرعت بالا بپرهیزید. از کفشهای محافظ دار، بالا برنده پاشنه یا ارتزهای ویژه استفاده کنید.)
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن. این داروها را بدون مشورت با پزشک، بیش از یک ماه مصرف نکنید.
- برخی وزشها مانند کشش عضله ساق پا را میتوانید در خانه انجام دهید.
- در فیزیوتراپی، به منظور بهتر شدن و بازیابی قدرت بدنی، از ورزشهای استقامتی، ماساژ، حرکات کششی و باز آموزی دویدن استفاده میشود.
- در شاک ویو تراپی، به منظور تسکین درد و تسریع بهبودی، از امواج قوی صوتی استفاده میشود.
بورسیت مچ پا
بورس کیسه کوچک پر از مایعی است که از استخوانهای در حال حرکت محافظت کرده و آنها را لغزنده میکند. پشت پا، بین استخوان پاشنه (کالکانوس) و تاندون آشیل، بروسها وجود دارند. این بورسها مفاصل مچ پا را پوشانده و لغزنده میکنند. این بورس، بورس پشت پاشنهای نام دارد.
التهاب بورس پشت پاشنه باعث بروز بیماری بورسیت پشت پاشنه یا تاندون آشیل قدامی میشود.
علائم ممکن است به آرامی ظاهر شوند. احتمالاً پیرامون پاشنه، درد داشته باشید. دیگر علائم عبارتند از:
- بافت نرم در بالای استخوان پاشه ورم میکند.
- زمانی که به پشت پاشنه فشار وارد میشود یا پا خم میشود، درد دارید.
- هنگامی که روی پنجه یا پاشنه ایستادهاید، درد دارید.
- در هنگام راه رفتن به منظور اجتناب از قرار گرفتن وزن کامل روی مچ پا، میلنگید.
- قرمزی (در بورسیت تاندون آشیل خلفی)
- تب و لرز که احتمالاً نشانه عفونت باشد
با اقدامات احتیاطی درمان را شروع میکنیم:
- برای کاهش التهاب، بعد از بروز علائم در روزهای اول، روی پا یخ قرار داده و استراحت کنید.
- NSAID هایی مانند ایبوپروفن (Advil, Motrin)، ناپروکسن (Aleve, Naprosyn) یا مسکنهای تجویز شده مصرف کنید.
- کفشهای راحت که تنگ نباشند، بپوشید.
- از کفی کفش برای ممانعت از ساییدگی در ناحیه ملتهب استفاده کنید.
به منظور تسکین درد در مراحل اولیه درمان و سپس کمک به بهبودی، ممکن است پزشک فیزیوتراپی تجویز کند. اگر این اقدامات برای مچ پا مؤثر نبود، به منظور کمک به تسکین التهاب، احتمالاً پزشک تزریق کورتیکواستروئید را به بورس توصیه کند. این درمان اغلب با استفاده از بیحسی موضعی انجام میشود.
اسکلرودرمی
اسکلرودرمی بیماری خود ایمنی است که روی بافت همبندی زیر پوست و پیرامون اندامهای داخلی و رگهای خونی اثر میگذارد. در اثر این بیماری اسکار و ضخیم شدگی بافت در این نواحی ایجاد میشود.
چند نوع اسکلرودرمی وجود دارد که میتوانند شدتهای متفاوتی داشته باشند. برخی از انواع بیماری نسبتا خفیف هستند و ممکن است در نهایت خود به خود بهتر شوند. اما انواع دیگر ممکن است باعث ایجاد مشکلات خطرناک و کشنده شوند.
علاوه بر ضخیم شدن پوست، دیگر علائم زیر نیز ممکن است در مبتلایان به اسکلرودرمی دیده شود:
- ورم دستها و پاها
- لکههای قرمز پوستی (تلانژکتازیها)
- رسوب بیش از حد کلسیم در پوست (کلسینوز)
- انقباض مفصلی (منعطف نبود)
- سفتی و ماسکی شکل بودن پوست صورت
- در نوک انگشتان پا و دست زخم ایجاد میشود.
- درد و گرفتگی در مفاصل
- سرفه مزمن
- تنگی نفس
- سوزش معده (رفلکس اسید معده)
- مشکل در بلع
- اختلالات هاضمه و گوارشی
- یبوست
- کاهش درد
- خستگی مفرط
- ریزش مو
مشخصه اسکلرودرمی تولید کلاژن بیش از حد است که هیچ درمانی برای متوقف کردن آن وجود ندارد. اما با استفاده از درمانهای مختلف میتوان علائم را کنترل کرده و از بروز عوارض جلوگیری کرد.
- داروها: به علت تأثیر این بیماری روی بخشهای مختلف بدن، انتخاب دارو متفاوت است و به علائم بیماری بستگی دارد. مثلاً:
- منبسط کننده عروق خونی
- سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن
- کاهنده علائم گوارشی
- پیشگیری کننده از عفونت
- مسکن
- فیزیوتراپی یا کاردرمانی. این درمانها میتوانند در بازیابی استقامت و پویایی مفید بوده و کمک کنند کارهای روزانه خود را مستقلا انجام دهید.
جراحی و دیگر روشهای درمانی. در بیمارانی که علائم شدید دارند و دیگر درمانهای رایجتر بینتیجه بودهاند، انتقال سلولهای بنیادی ممکن است گزینه بهتری باشد. در صورت آسیب شدید به کلیه یا ریهها، ممکن است نیاز به پیوند اندام باشد.
عفونت مچ پا یا سلولیت
سلولیت (sel-u-LIE-tis) بیماری عفونی رایج و خطرناک باکتریایی است که روی پوست اثر میگذارد. پوست آسیب دیده متورم و ملتهب، بوده و معمولاً درد دارد و در هنگام لمس، گرم است. سلولیت معمولاً پایین پاها را درگیر میکند. اما میتواند روی صورت، دستها و دیگر نواحی اثر بگذارد. عفونت زمانی روی میدهد که زخمی در پوست ایجاد شده و امکان ورود باکتریها به داخل بدن مهیا گردد.
سلولیت باعث درد، گرمی و ورم پوست میشود. ناحیه آسیب دیده معمولاً قرمز است، اما احتمالاً روی پوست قهوهای یا تیره کمتر مشخص باشد. ممکن است تاول پوستی داشته باشید و غدد شما درد و ورم نیز داشته باشند.
در هر بخشی از بدن ممکن است سلولیت ایجاد گردد:
- دستها – انگشتان یا پشت دست ورم میکند.
- پاها – اگر ورزشکار هستید، گاهی اطراف انگشتان پا مبتلا میشود.
- پاها – معمولاً در پایین پاها ایجاد میشود.
- چشم – بسیار خطرناک است. ناحیه سفید چشم ممکن است قرمز شود، اما همیشه اینگونه نیست.
در سلولیت خفیف که در بخش کوچکی از پوست ایجاد میشود، پزشک معمولاً مصرف قرص آنتی بیوتیک را برای دو هفته تجویز میکند. در 48 ساعت اول درمان، ممکن است علائم حادتر شوند، اما پس از آن باید شروع به بهتر شدن کنند.
اگر 2 تا 3 روز پس از مصرف آنتی بیوتیک بهتر نشدید، با پزشک تماس بگیرید. حتی اگر بهتر شدید، مصرف آنتی بیوتیکها را تا زمانی که تمام شوند ادامه دهید.
چه زمانی برای درد مچ پا به متخصص مراجعه کنیم؟
اگر موارد زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید:
- در هنگام انجام فعالیتهای عادی، درد مچ پا متوقف میشود.
- درد بدتر میشود یا عود میکند.
- بعد از دو هفته درمان در خانه بهبود نمییابد.
- در پا گزگز احساس میکنید یا پا بیحس است.
- مبتلا به دیابت و پادرد هستید-اگر مبتلا به دیابت هستید، اختلالات پا ممکن است خطرناکتر باشند.
تشخیص علت درد مچ پا
پزشک مچ پا و پا را برای بررسی درد، ورم و کبودی معاینه میکند. انجام آزمایش به ناحیهای که درد دارد و اینکه اخیرا صدمه دیدهاید یا خیر بستگی دارد. پزشک ممکن است عکسبرداری اشعه ایکس، سی تی اسکن یا MRI را بخواهد. در این عکسبرداریها تصاویری از استخوانها و بافتهای نرم گرفته میشود و پزشک میتواند آسیبی که به مچ پا وارد شده را بررسی کند.
در صورتی که پزشک حدس بزند که مبتلا به عفونت شدهاید، ممکن است احتیاج به بیوپسی داشته باشید. پزشک مقداری از بافت را برداشته و به آزمایشگاه ارسال میکند تا باکتریهای آن بررسی گردد.
درمانهای رایج برای درد مچ پا
درمان کاملاً به مشکل مچ پا بستگی دارد، اما برنامه درمانی مرسومی برای اکثر اختلالات مچ پا وجود دارد.
پروتکل رایس
پروتکل RICE (رایس) روش درمانی استاندارد برای درمان خانگی است و صدمات مختلف عضلانی اسکلتی، از جمله پیچ خوردگی و تاندونیت مچ پا را بهبود میبخشد. رایس مخفف چهار مرحله مهم است:
- استراحت: اولین درمان برای درد مچ پا فقط استراحت دادن به مفصل بوده و بگذارید التهاب تسکین یابد. در مورد مچ درد خفیف پا، استراحت تنها مرحله مورد نیاز برای درمان است. در صورتی که درد شدید داشتید، احتمالاً عصا نیاز شود.
- قرار دادن یخ: به مدت 15 تا 20 دقیقه و 3 تا چند بار در روز بسته یخ را روی مچ پا قرار دهید تا درد و ورم کاهش یابد. مواظب باشید یخ را مستقیما روی پوست قرار ندهید.
- کمپرس: بانداژهای کمپرسی (فشاری)، مثلاً پانسمان ACE، به بیتحرکی و حمایت از مفصل زانو کمک میکند. با این وجود، فشار زیادی وارد نکنید. نشانه کمپرس بیش از حد بیحسی، گزگز، افزایش درد، سرد شدن یا ورم کردن پا یا ناحیهای از مچ پا است که زیر بانداژ یا پانسمان قرار دارد.
- بالا بردن پا: بالا بردن پا تا سطحی بالاتر از قلب، قرار دادن پا روی بالش، میتواند در روزهای اول بعد از صدمه به مچ پا، برای کاهش ورم مفید باشد.
استفاده از بریسها و ارتزها
بسته به نوع صدمه، احتمالاً نیاز به عصا، ارتز مچ پا یا آتل، بریس و یا گچ طبی داشته باشید. پزشک مشخص میکند کدام یک از این موارد برای شما مفید است.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی درمان رایجی برای بسیاری از مشکلات مچ پا از جمله پیچ خوردگی، تاندونیت و همچنین توانبخشی بعد از جراحی مچ پا است. متخصص فیزیوتراپی به منظور تقویت عضله، بازیابی تحرک، کاهش گرفتگی و پیشگیری از بروز مشکلات مچ پا، از ورزشهای توانبخشی استفاده میکند.
دارو
اگر درد مچ پای بیمار به خاطر آرترزو، پیچ خوردگی یا تاندونیت باشد، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) رایجترین داروهای تجویز شدهاند که به طور ویژه برای این بیماران توصیه میگردد. پزشک ممکن است مسکنهای قویتر، مانند مواد اعتیادآور را برای دردهای شدیدتر، مانند درد چند شکستگی و به مدت کوتاهی، تجویز کند.
شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی برون اندامی (SWT) که معمولاً با نام شاک ویو تراپی شناخته میشود، از دهه 1990 مورد استفاده قرار گرفته است. درمانی غیرتهاجمی بوده و از امواج صوتی با انرژی بالا (شاک ویوها) به منظور انتقال نیروی مکانیکی به بافتهای بدن بهره میبرد. تکانهها انرژی را به بافت آسیب دیده تاندونها و رباطها ارسال میکند که باعث فعال شدن سلولهای بنیادی شده و فرایند درمان آغاز میگردد. این سلولهای بنیادی که خاص هستند، سلولهای سالمی برای جایگزینی با سلولهای آسیب دیده، ایجاد میکنند.
شاک ویو تراپی یکی از پیشرفتهترین و موثرترین درمانها برای پیچ خوردگی مچ پا هستند. اکثر بیماران تأثیر خوبی از این درمان داشتهاند و برخی که پیچ خوردگی خفیف مچ پا داشتهاند، رفع درد سریع بوده است.
لیزر درمانی
در لیزر درمانی با استفاده از پرتوی نور، سلولهای بدن فعال میشوند تا فرایند ترمیم طبیعی و تسکین درد بتواند انجام شود. این نوع لیزر تراپی را میتوان برای درمان درد مچ پا و پا که احتمالاً سالهاست با شما است نیز به کار برد.
کارهای متفاوتی میتوان با قدرت انرژی نور انجام داد. این انرژی میتواند برای انجام کارهای بسیار مفیدی استفاده شود. یکی از این موارد، لیزر تراپی است که برای کنترل درد مزمن به کار برده میشود. لیزر تراپی قدرت فعال کردن بازسازی و رشد بافت، کاهش التهاب در ناحیه آسیب دیده، افزایش گردش خون و تشدید فرایند ترمیم در بافتها و سلولها را دارد.
تزریق استروئید
در مواردی که بیمار آرتروز شدید دارد، پزشک احتمالاً تزریق کورتیزون به داخل مفصل مچ پا را توصیه کند. کورتیزون یک نوع استروئید است و در کاهش التهاب مؤثر میباشد. اثر تزریق استروئید دائمی نیست.
تزریق پی آر پی (PRP)
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) از پلاسمای تغلیظ شده ساخته شده است. پزشک به منظور درمان سریعتر سلولها میتواند از PRP استفاده کند. از این روش اغلب برای درمان بیماریهای پا و مچ پا نیز استفاده میکنند.
در PRP غلظت بالایی از مواد وجود دارد که رشد بافت جدید را تحریک میکنند. در برخی صدمات و بیماریها، این درمان میتواند به بدن در بهبود بهتر کمک کند. تزریق PRP ممکن است درد را تسکین داده و باعث تحرک راحتتر عضلات گردد.
پیشگیری از درد گرفتن مچ پا
پیشگیری از بروز آسیب به مچ پا همیشه ممکن نیست. اما با حفظ سلامتی خود میتوانید به استحکام استخوانها، رباطها و تاندونها کمک کنید. به منظور پیشگیری از آسیب به مچ پا و درد آن باید موارد زیر را رعایت کنید:
- وزن مناسب خود را حفظ کنید: اضافه وزن فشار اضافی روی مفاصل و مچ پا وارد میکند.
- عضلات دیگر خود را تقویت کنید: با تقویت عضلات دیگر خود، از مچ پا حمایت کرده و احتمال صدمه کاهش مییابد.
- اگر درد دارید، فعالیت خود را متوقف کنید: به درد بیتوجهی نکنید. اگر حرکت یا فعالیتی دردآور است، استراحت کنید. اگر بهتر نشد، به پزشک مراجعه کنید. ادامه ورزش با وجود درد میتواند باعث بدتر شدن صدمات شود.
- قبل از ورزش به خوبی بدن خود را گرم کنید: قبل از ورزش حرکات کششی انجام دهید. زمانی که قبل از ورزش بدن خود را گرم میکنید، احتمال آسیب به عضلات و بافتهای نرم (مانند رباطها و تاندونها)کاهش مییابد.
سوالات پرتکرار
چرا با اینکه مچ پای من پیچ نخورده، باز هم درد دارد؟
زمانی که دو غضروف بین مفاصل فرسوده شوند و استخوانها شروع به ساییده شدن به هم کنند، آرتروز ایجاد میشود. این حالت میتواند منجر به ایجاد درد مچ پا، بدون هیچ صدمهای شود، انگار که بیماری در عرض یک شب ایجاد شده است.
آیا درد مچ پا خود به خود رفع میشود؟
اکثر مچ دردهای پا و پا دردها کوتاه مدت هستند و به علت صدمه به بافتهای نرم، مثلاً پیچ خوردگی یا کشیدگی، روی میدهند. این موارد باید به تدریج و با کمک اقدامات خود مراقبتی ساده ترمیم شوند.
آیا پیادهروی برای درد مچ پا خوب است؟
هرچند میتوانید روی مچ پای پیچ خورده راه بروید، اما این کار توصیه نمیشود. راه رفتن با پیچ خوردگی مچ پا میتواند فرایند بهبودی را به تاخیر انداخته و احتمال بروز عوارض را بالا ببرد.
آیا درد مچ پا به قلب ربط دارد؟
علائم هشداردهنده بیماری قلبی ممکن است واضح نباشند. اما همه علائم مشابهی ندارند. احتمالاً برخی علائم، مانند درد قفسه سینه، ورم مچ پا و تنگی نفس علامت خطر باشند.
آیا استرس باعث درد مچ پا تأثیر میشود؟
متخصص پا باید توجه کند که اضطراب و افسردگی میتوانند باعث درد مچ پا و پا شود و یا اینکه باعث بدتر شدن علائم جسمانی واقعی گردند.
چرا هنگامی که بیدار شدم درد مچ پا داشتم؟
سفتی مچ پا از رایجترین دردهای مفصلی است که در صبح عود میکند. دلیل اصلی این سفتی معمولاً آرتروز، تاندونیت، پیچ خوردگی مچ پا یا صدمه است.
با وجود مچ پای آسیب دیده چگونه بخوابم؟
پای خود را بالا بیاورید تا مچ پا بالاتر از قلب قرار گیرد. این کار باعث میشود مایعات بافتهای آسیب دیده که باعث ورم شدهاند به داخل گردش خون تخلیه شوند.