آرتروز مچ پا | بررسی علائم، علت و روش‌های درمان

لیزر درمانی (لیزر درمانی با لیزر کم‌توان یا لیزر سرد)

در لیزر درمانی از لیزر کم‌توان برای تحریک روند بهبودی، کاهش التهاب و تسکین درد استفاده می‌شود. این روش باعث تحریک ترمیم سلول و بهبود گردش خون می‌شود و به همین خاطر آرتروز را نیز بهبود بخشیده و درد آن را تسکین می‌دهد. لیزر درمانی غیر تهاجمی و بدون درد است و این کار را پزشک انجام خواهد داد.

الکتروتراپی

الکتروتراپی روش‌های مختلفی از جمله تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)، تحریک الکتریکی عضله و جریان اینترفرنشیال دارد. در این مداخلات از جریان الکتریکی برای کاهش درد، بهبود گردش خون و تحریک انقباض عضلات استفاده می‌شود که باعث تسریع روند بهبودی و برطرف شدن ناراحتی خواهد شد.

شاک‌ویو تراپی

در شاک‌ویو تراپی از امواج صوتی پرانرژی استفاده می‌شود که قسمت درگیر را هدف قرار می‌دهد. این روش باعث تحریک ترمیم بافت، کاهش درد و تسریع روند بهبودی از طریق بهبود گردش خون و تحریک ساخت عروق خونی جدید خواهد شد. این روش به درمان بافت‌های آسیب‌دیده‌ی مفصل کمک کرده و سرعت پیشرفت آرتروز را کند می‌کند. شاک‌ویو تراپی معمولاً توسط پزشک انجام می‌شود.

اولتراسوند تراپی

در اولتراسوند تراپی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید گرما در داخل بافت استفاده می‌شود. این گرما به کاهش درد، افزایش گردش خون و تحریک ترمیم بافت کمک می‌کند. اولتراسوند تراپی معمولاً با کمک دستگاهی دستی انجام می‌شود.

تکار تراپی

در تکارتراپی از امواج رادیویی برای تولید گرما در داخل بافت استفاده می‌شود. هدف این درمان افزایش گردش خون، کاهش التهاب و بهبود روند ترمیم بافت است. تکارتراپی (TECAR) می‌تواند متابولیسم سلولی را افزایش داده، ترمیم بافت را تسریع کرده و باعث تحریک بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده‌ی مفصل شود. همچنین می‌تواند به سنتز کلاژن نیز کمک کند که برای حفظ ساختار و استحکام مفصل ضروری است. تکارتراپی معمولاً با کمک دستگاهی دستی انجام می‌شود و پزشک آموزش‌دیده و متخصص آن را انجام خواهد داد.

منوال تراپی (درمان دستی)

منوال تراپی نوعی درمان دستی است که توسط پزشک متخصص برای گرفتگی‌های بافت نرم، بهبود حرکت مفصل و مشکلات مربوط به رباط انجام می‌شود. این درمان شامل روش‌های مختلفی از جمله: موبیلیزاسیون مفصل، ماساژ بافت نرم، کشش دستی، آزادسازی میوفاسیال و مانیپولاسیون است. هدف منوال تراپی، بهبود دامنه‌ی حرکتی، کاهش خشکی و کوفتگی، تسکین درد و بهبود کارکرد در افراد مبتلا به آرتروز مچ پا است. این درمان می‌تواند به صورت ترکیبی با سایر مداخلات استفاده شود و طبق نیازهای هر فرد تنظیم شود. باید برای انجام منوال تراپی با روشی که برای شما مناسب باشد، با متخصصی ماهر مشورت کنید.

بریس

مچ‌بند طبی (بریس مچ پا) درمانی غیر تهاجمی برای آرتروز مچ پا است و به محافظت، ثبات و تسکین درد کمک می‌کند. این درمان باعث می‌شود که حرکات شدید انجام نشود، از مفصل محافظت شود و کارکرد بهبود یابد. بریس مچ پا انواع مختلفی دارد و می‌تواند باعث تسکین درد، کاهش التهاب و بهبود توانایی حرکت شود. از این مورد همراه با درمان‌های دیگر در برنامه‌های جامع درمان مچ پا استفاده می‌شود. توصیه می‌شود که برای انتخاب و استفاده‌ی درست از بریس مچ پا با پزشک متخصص مشورت کنید.

جراحی

ممکن است برای درمان آرتروز مچ پا و پا بیش‌تر از یک نوع جراحی لازم باشد. پزشک شما می‌تواند بهترین روش جراحی را بسته به نوع و شدت آرتروز شما انتخاب کند. در زیر برخی از انواع روش‌های جراحی برای آرتروز مچ پا و پا آمده است:

• جراحی آرتروسکوپی: این جراحی در مراحل اولیه‌ی آرتروز مچ پا کارایی دارد. در جراحی آرتروسکوپی، یک آرتروسکوپ (ابزاری کوچک هم‌اندازه‌ی مداد) وارد مفصل می‌شود. این ابزار تصاویری را روی مانیتور پخش خواهد کرد که جراح آن‌ها را خواهد دید. سپس جراح از فورسپس (انبر)، چاقو و شیورهای کوچک برای تمیز کردن مفصل استفاده خواهد کرد. در جراحی آرتروسکوپی هرگونه بافت اضافی یا زائده‌های استخوانی (خار استخوانی) موجود در مفصل برداشته می‌شود.
• جراحی فیوژن: در این نوع جراحی که آرترودز (Arthrodesis) نیز نامیده می‌شود، استخوان‌ها با استفاده از میله، پین، پیچ یا پلاک به هم وصل می‌شوند. بعد از بهبودی استخوان‌ها به هم جوش می‌خورند.
• جراحی تعویض مفصل: در این نوع جراحی مفصل مچ پا تعویض شده و پروتزی مصنوعی به جای آن قرار می‌گیرد و تنها در موارد نادر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نکات مراقبتی مربوط به بیمار

مراقبت و تغییرات سبک زندگی می‌تواند نقش مهمی در کنترل آرتروز مچ پا و کاهش علائم داشته باشد. در این‌جا به برخی از نکات مراقبتی و تغییرات سبک زندگی اشاره شده است:

• کنترل وزن: داشتن وزن سالم به کاهش فشار وارد بر مفصل مچ پا و تسکین علائم کمک می‌کند. اضافه وزن می‌تواند باعث افزایش درد و فرسودگی مفصل شود.
• ورزش منظم: انجام ورزش‌های سبک مانند: پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری می‌تواند باعث افزایش انعطاف‌پذیری مفصل، تقویت عضلات و کاهش خشکی و کوفتگی شود. برای انتخاب ورزش مناسب خود با پزشک یا فیزیوتراپیست مشورت کنید.
• محافظت از مفصل: از انجام فعالیت‌هایی که باعث فشار بر مفصل مچ پا می‌شوند، مانند: ورزش‌های سنگین یا فعالیت‌هایی که مستلزم پریدن مکرر هستند خودداری کنید. برای ثبات بیش‌تر و محافظت از مفصل از کفش حمایت‌کننده و مچ‌بند طبی (بریس) یا کفی طبی (ارتوتیک) استفاده کنید.
• رژیم غذایی سالم: رژیم غذایی مقوی شامل میوه، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی می‌تواند از سلامت مفصل و سلامت کلی بدن محافظت کند. برخی از غذاها مانند: ماهی‌های روغنی، آجیل و دانه‌ها می‌تواند اثر ضد التهابی داشته و به کنترل علائم آرتروز کمک کند.
• استفاده از وسایل کمکی: از وسایل کمکی مانند عصا و عصای آرنجی استفاده کنید تا فشار وزن بدن بر مچ پای آسیب‌دیده در زمان بروز علائم یا زمان‌های لازم کم‌تر شود. از پزشک متخصص درباره‌ی وسیله‌ی کمکی مناسب خود سؤال کنید.
• استفاده از کفش مناسب: کفشی بپوشید که راحت و کاملاً اندازه باشد و از قوس پا به خوبی حمایت کرده و محافظ پا باشد. از پوشیدن کفش پاشنه بلند و کفش‌هایی که به اندازه‌ی کافی از پا حمایت نمی‌کنند و باعث تشدید علائم می‌شوند خودداری کنید.
• حالت مناسب: در زمان ایستادن، راه رفتن و نشستن حالت مناسبی داشته باشید تا وزن بدن یکسان توزیع شود و فشار بر مفصل مچ پا کاهش یابد.

مراجعه مجدد به پزشک

اگر مبتلا به آرتروز مچ پا هستید، باید در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• علائم جدید یا تشدید شونده مانند: درد مداوم، تورم، خشکی یا مشکل در راه رفتن.
• کاهش توانایی حرکت یا محدودیت در انجام فعالیت‌های روزمره.
• بررسی تأثیر یا عوارض جانبی داروهایی که استفاده می‌کنید.
• محدودیت‌های کارکردی که کار، ورزش یا روابط اجتماعی شما را تحت تأثیر قرار دهد.
• ناراحتی و درد مداوم با وجود استفاده از روش‌های درمانی محافظه‌کارانه.
• عدم تأثیر درمان‌های قبلی در بهبود وضعیت شما.

چشم‌انداز درمان آرتروز مچ پا

تشخیص آرتروز مچ پا بسته به عواملی مانند: شدت مشکل، سلامت فرد و تأثیر درمان متفاوت خواهد بود. آرتروز مچ پا بیماری مزمنی است که به طور کامل درمان نمی‌شود، اما روش‌های درمانی به کنترل علائم، کاهش سرعت آسیب به مفصل و بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کنند. بسیاری از افراد می‌توانند با کمک روش‌های مناسب، علائم را کنترل کرده و زندگی پویایی داشته باشند. موفقیت درمان و روش‌های جراحی به واکنش بدن فرد و شدت آسیب مفصل بستگی دارد. مراجعه مرتب به پزشک متخصص، پایبندی به برنامه‌ درمانی و تغییرات سبک زندگی برای کاهش عوارض طولانی مدت ضروری است.

عوارض آرتروز مچ پا

آرتروز مچ پا می‌تواند عوارض متعددی داشته باشد که زندگی روزمره و سلامت کلی مفصل را تحت تأثیر قرار خواهد داد. برخی از عوارض آرتروز مچ پا عبارت‌اند از:

• درد مزمن: درد مداوم مفصل مچ پا یکی از عوارض رایج آرتروز مچ پا است. این مورد می‌تواند توانایی حرکت را به شدت تحت تأثیر قرار داده، فعالیت‌ها را محدود کرده و کیفیت زندگی را کاهش دهد.
• خشکی و کوفتگی مفصل و کاهش دامنه‌ی حرکتی: آرتروز مچ پا می‌تواند باعث خشکی مفصل شده و در نتیجه دامنه‌ی حرکت مفصل کاهش یابد. این امر باعث می‌شود که راه رفتن، بالا رفتن از پله یا انجام فعالیت‌هایی که مستلزم حرکت مچ پا هستند دشوار باشد.
• کاهش کارکرد مفصل: با پیشرفت آرتروز مچ پا، عملکرد مفصل تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. انجام فعالیت‌هایی که نیازمند تحمل وزن بدن هستند، مانند راه رفتن یا ایستادن ممکن است دشوار و دردناک باشد.
• بی‌ثباتی و مشکلات تعادلی: آرتروز مچ پا می‌تواند منجر به ضعیف شدن رباط‌ها و ساختارهای محافظ مفصل شود که این امر باعث بی‌ثباتی مفصل و مشکلات تعادلی خواهد شد. این امر احتمال افتادن و آسیب بیش‌تر را افزایش می‌دهد.
• بدشکلی (دفورمیتی) مفصل: آرتروز مچ پا در موارد پیشرفته، می‌تواند باعث بدشکلی مفصل، مانند خار استخوانی یا ناهنجاری خواهد شد. این بدشکلی‌ها ممکن است بعدها باعث درد، کاهش دامنه‌ی حرکتی و اختلالات کارکردی شوند.
• استئوآرتریت ثانویه: آرتروز مچ پا می‌تواند مفاصل مجاور مانند مفصل ساب تالار (Subtalar) یا مفاصل پا را نیز درگیر کند و باعث استئوآرتریت ثانویه در این قسمت‌ها شود.
• کاهش کیفیت زندگی: درد مزمن، کاهش توانایی حرکت و محدودیت‌های کارکردی ناشی از آرتروز مچ پا می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار داده و توانایی انجام کار، شرکت در فعالیت‌ها و لذت بردن از زندگی را مختل کند.
• تأثیرات عاطفی و روانی: درد مزمن و محدودیت‌های جسمی می‌تواند تأثیرات روانی روی فرد داشته و باعث افزایش استرس، اضطراب و افسردگی شود.

آیا آرتروز مچ پا قابل پیشگیری است؟

در حالی که پیشگیری از آرتروز مچ پا به طور کامل ممکن نیست، اما راه‌هایی برای کاهش خطرات و به تعویق انداختن ابتلا به این مشکل وجود دارد. در این‌جا به برخی از روش‌ها برای پیشگیری اشاره شده است:

• داشتن وزن سالم: اضافه وزن باعث افزایش فشار وارد بر مفاصل از جمله مچ پا خواهد شد.
• فعال بودن و ورزش کردن: فعالیت فیزیکی مداوم می‌تواند باعث حفظ انعطاف‌پذیری مفاصل، تقویت عضلات مچ پا و مراقبت از سلامت کلی مفصل شود. فعالیت‌های سبک مانند: راه رفتن، شنا یا دوچرخه‌سواری را انجام دهید تا مچ پا پویا و قوی بماند.
• استفاده از کفش حمایتی: از کفشی استفاده کنید که از قوس پا حمایت کرده، نرم باشد و ضربه را جذب کند. کفشی که اندازه باشد باعث می‌شود که فشارهای وارده به طور یکسان توزیع شده و فشار بر مچ پا کاهش یابد.
• گرم کردن و کشش: قبل از انجام فعالیت‌های فیزیکی یا ورزش، عضلات را گرم کرده و مچ پا را به آرامی بکشید. این کار مفاصل را برای حرکت آماده کرده، احتمال آسیب را کاهش داده و انعطاف‌پذیری را بیش‌تر می‌کند.
• اجتناب از فشار زیاد: فعالیت‌هایی که با حرکات سنگین مکرر یا فشار بر مچ پا همراه هستند، مانند پریدن یا دویدن روی سطوح سفت، باعث افزایش خطر ابتلا به آرتروز مچ پا خواهند شد. اگر باید چنین فعالیت‌هایی را انجام دهید از روش‌های درست کمک بگیرید، استراحت کنید و به بدنتان گوش دهید.
• محافظت از مچ پا: وقتی می‌خواهید فعالیت یا ورزش‌هایی انجام دهید که با خطر آسیب به مچ پا همراه هستند، از تجهیزات محافظتی مناسب مانند بریس یا باند استفاده کنید تا به ثبات مفصل کمک کرده و از وارد شدن فشار زیاد بر مفصل جلوگیری کنید.
• حفظ حالت بدن مناسب و حرکت بدن: در انجام فعالیت‌های روزمره شامل ایستادن، راه رفتن و بلند کردن اجسام، به مکانیک بدن توجه داشته باشید تا از وارد شدن فشار اضافی بر مچ پا جلوگیری شود. داشتن حالت مناسب باعث توزیع یکسان فشار در کل بدن خواهد شد.
• هیدراته ماندن: هیدراته ماندن با آب‌رسانی به مایع سینویال، که روان‌کننده مفصل است، باعث محافظت از سلامت مفصل خواهد شد. روزانه به مقدار کافی آب بنوشید تا مفاصل شما هیدراته بمانند.
• مراقب آسیب‌های مچ پا بودن: اگر دچار آسیب‌دیدگی مچ پا مانند: پیچ‌خوردگی یا شکستگی شدید، فوراً به پزشک مراجعه کرده و از برنامه‌ی توان‌بخشی پیروی کنید. درمان مناسب و توان‌بخشی بعد از آسیب به مچ پا می‌تواند خطر آسیب‌های طولانی مدت مفصل و آرتروز را کاهش دهد.

سؤالات متداول

آرتروز مچ پا در زنان شایع‌تر است یا در مردان؟

آرتروز مچ پا هم در زنان و هم در مردان رخ می‌دهد، اما معمولاً در زنان شایع‌تر است.

آیا آرتروز مچ پا می‌تواند هر دو مچ پا را درگیر کند؟

بله؛ آرتروز مچ پا می‌تواند یک مچ یا همزمان هر دو مچ پا را درگیر کند.

آیا فیزیوتراپی می‌تواند علائم آرتروز مچ پا را بهبود بخشد؟

بله؛ فیزیوتراپی می‌تواند باعث بهبود دامنه‌ی حرکتی مچ پا شده، عضلات مچ پا را تقویت کند و کارکرد کلی را بهبود بخشد.

آیا آرتروز مچ پا می‌تواند باعث ناتوانی دائمی شود؟

در برخی موارد، آرتروز شدید مچ پا می‌تواند باعث درد مداوم و محدود شدن توانایی حرکت مچ پا شده و منجر به محدودیت‌های کارکردی گردد. با این حال با کنترل مناسب، بسیاری از افراد می‌توانند زندگی پویایی داشته باشند.

آیا ممکن است آرتروز مچ پا در افراد جوان رخ دهد؟

در حالی که آرتروز مچ پا بیش‌تر در افراد مسن دیده می‌شود، اما ممکن است بنا به دلایلی مانند: آسیب‌های قبلی یا مشکلات زمینه‌ای، در افراد جوان نیز رخ دهد.

آیا ممکن است آرتروز مچ پا باعث بدشکلی (دفورمیتی) مچ پا شود؟

در برخی از موارد آرتروز پیشرفته‌ی مچ پا می‌تواند باعث دفورمیتی، از جمله خار استخوانی یا ناهنجاری شود.

آیا ممکن است آرتروز مچ پا منجر به مشکلات دیگر شود؟

ممکن است آرتروز مچ پا به دلیل تغییر در طرز راه رفتن (گیت) و عدم تعادل مفصل باعث بروز مشکلات دیگر مانند: صافی کف پا، بونیون یا انگشت پای چکشی شود.

آیا آرتروز مچ پا به مرور زمان خودبه‌خود بهبود می‌یابد؟

آرتروز مچ پا عارضه‌ای پیش‌رونده است و در صورت عدم کنترل علائم آن به مرور زمان بدتر خواهند شد.

آیا آرتروز مچ پا در هوای سرد یا مرطوب بدتر می‌شود؟

برخی از افراد مبتلا به آرتروز مچ پا ممکن است در هوای سرد یا مرطوب دچار درد و خشکی و کوفتگی بیش‌تری شوند.

آیا آرتروز مچ پا باعث می‌شود که نتوانم بعضی مدل کفش‌ها را بپوشم؟

بله؛ آرتروز مچ پا باعث می‌شود که نتوانید کفش پاشنه بلند یا مدل‌هایی که از پا حمایت نمی‌کنند بپوشید، چون این مدل‌ها باعث ناراحتی و تشدید علائم خواهند شد.

آیا آرتروز مچ پا روی توانایی رانندگی من تأثیر خواهد گذاشت؟

آرتروز مچ پا، بسته به شدت و علائم موجود، ممکن است روی توانایی رانندگی تأثیر بگذارد؛ مخصوصاً اگر درد یا محدودیت توانایی حرکت در فشردن پدال‌ها تداخل ایجاد کند.