پارگی تاندون روتاتور کاف به عارضهای گفته میشود که در آن تاندون عضلات روتاتور کاف که وظیفه تثبیت مفصل شانه را دارند، ملتهب میشود. علائم تاندونیت روتاتور کاف ممکن است شامل موارد زیر باشد: درد در شانه، ضعف، سفتی و تورم.
التهاب تاندون روتاتور کاف معمولاً به روشهایی نظیر استراحت، استفاده از یخ، داروهای ضد التهابی، فیزیوتراپی و در برخی موارد، تزریق کورتیکواستروئید درمان میشود. در صورتی که علائم این بیماری شدید باشد احتمال دارد که برای درمان نیاز به جراحی باشد. در صورتی که در شانه خود دچار درد یا ضعف مداوم میشوید، بهتر است که با پزشک خود در این رابطه مشورت کنید؛ به دلیل اینکه در صورتی که این عارضه درمان نشود ممکن است عوارض جدیتری نظیر پارگی روتاتور کاف یا شانه یخ زده را به همراه داشته باشد.
نگاهی به آناتومی تاندون شانه
روتاتور کاف به مجموع چهار تاندون و ماهیچه گفته میشود که دور مفصل شانه را گرفته و به منظور تثبیت و حرکت دست مورد استفاده قرار میگیرند. تاندونهای روتاتور کاف ماهیچهها را به استخوانهای شانه متصل کرده و به عضلات اجازه حرکت بازو و شانه را میدهد.
چهار تاندون تشکیل دهنده روتاتور کاف عبارتند از:
- تاندون سوپرااسپیناتوس (عضله بالاخاری): این تاندون عضله سوپرااسپیناتوس را به کتف متصل کرده و به بلند کردن بازو به سمت بیرون کمک میکند.
- تاندون زیرخاری: این تاندون میتواند عضله زیرخاری را به پشت کتف متصل کند و به چرخش بازو به سمت بیرون کمک کند.
- تاندون گرد کوچک: این تاندون عضله گرد کوچک را به پشت کتف متصل کرده و موجب چرخش بازو به سمت بیرون میشود.
- تاندون زیر کتف: این تاندون عضله زیر کتف را به جلوی کتف متصل کرده و به چرخش بازو به سمت داخل کمک میکند.
تاندونهای ذکر شده ممکن است دچار التهاب یا به اصطلاح تاندونیت شوند. این قضیه موجب ایجاد دردی زیاد در مفصل شانه میشود. در برخی افراد، تنها تاندون روتاتور کاف دچار التهاب میشود، در حالی که برخی دیگر از افراد، ممکن است بیش از یک تاندونشان درگیر شود. در اغلب اوقات تاندونهای فوق خاری و زیر کتف تحت تاثیر این عارضه میگیرند، اما ممکن است هر چهار تاندون نیز درگیر این بیماری نوشند.
علائم کشیدگی و پارگی تاندون شانه
پارگی روتاتور کاف زمانی اتفاق میافتد که ماهیچه و تاندونها از وضعیت عادی خود که بر روی استخوان بازو قرار دارند، به حالت کشیده در آمده یا پاره میشوند. به تحریک و التهاب تاندون روتاتور کاف و بافت اطراف آن بورسیت نیز میگویند. در صورت عدم درمان، این قضیه میتواند منجر به پارگی روتاتور کاف شود.
این علائم ممکن است برای هر فرد مقداری تفاوت داشته و شامل موارد زیر باشد:
- دردی که به طور مداوم عود میکند به خصوص در زمان انجام کارهایی نظیر بلند کردن سر
- دردی که اجازه نمیدهد از سمت پهلوی آسیب دیده بخوابید.
- زمان حرکت دادن بازو صدای ترک خوردگی شنیده میشود.
- محدودیت در حرکت بازو
- ضعف عضلانی
پارگی روتاتور کاف معمولاً ناشی از برخی شرایط خاص یا مشکلات سلامتی اتفاق میافتد. برای تشخیص صحیح این بیماری حتماً با پزشک مشورت کنید.
در صورتی که دچار موارد زیر شدید با پزشک خود صحبت کنید:
- زمانی که یک فعالیت را چندین بار انجام میدهید شانه شما دچار درد میشود.
- از دست دادن دامنه حرکتی
- درد شانه شما را از خواب بیدار میکند.
- درد شانه همراه با تورم، قرمزی یا حساسیت در اطراف مفصل است.
علت التهاب و پارگی تاندون شانه
التهاب و پارگی تاندون شانه به دلایل زیادی اتفاق میافتد:
- سن: با بالا رفتن سن، عضلات و تاندونها میزان قدرت و انعطافپذیری خود را از دست میدهند. توانایی بدن نیز برای بهبود و بازسازی کاهش مییابد و احتمال آسیب رسیدن به شانه نیز بالا میرود. درد ناشی از تاندونیت میتواند در طول زمان بیشتر شده و در صورتی که این آسیب درمان نشود به تدریج بدتر میشود. در نتیجه افزایش سن یکی از شایعترین دلایل پارگی تاندون و التهاب تاندون محسوب میشود.
- بیش از حد کار کشیدن از عضله: یکی از رایجترین علتهای التهاب تاندون، استفاده بیش از حد از دست است؛ مخصوصاً برای کارهایی که بالای سر انجام میشود. به عنوان مثال حرکات با تکرار بالا نظیر ژیمناستیک، شنا، وزنه برداری، گلف، تنیس، ورزشهای پرتابی. ورزشکاران معمولاً بیشتر در معرض آسیب دیدگی تاندونیت قرار میگیرند. البته این ورزشکاران به دلیل آشنایی با عملکرد طبیعی شانه، معمولاً از علائم ناشی از شرایط غیرطبیعی آگاهی بیشتری دارند.
- آسیب: آسیب شانه ممکن است به دلیل تصادف اتومبیل، سقوط و یا آسیب ورزشی ایجاد شود. درد ناشی از این نوع آسیبها ممکن است فوری و شدید بوده و موجب از بین رفتن عملکرد شانه شود.
تشخیص کشیدگی، التهاب و پارگی تاندون شانه
تشخیص این عارضه به عوامل مختلفی از جمله سابقه پزشکی فرد بستگی دارد. ابتدا آزمایشاتی بالینی در این راستا انجام گرفته و تشخیص التهاب تاندون بر اساس پاسخ به این آزمایشات انجام میشود. معاینات دیگری نظیر سونوگرافی، رادیوگرافی، اسکن ایزوتوپ رادیونوکلئوتیدی، ام آر آی، سیتی اسکن، الکترومیوگرافی، هدایت عصبی، توموگرافی کامپیوتری با انتشار تک فوتون، تزریق ضد درد تشخیصی و آزمایشهای خون گاهی اوقات به منظور افزایش تشخیص نتیجه آزمایش استفاده میشوند. سونوگرافی تشخیصی بهترین وسیله به منظور تشخیص التهاب تاندون روتاتور کاف، پارگی با ضخامت جزئی، بورس ساب آکرومیال ضخیم شده و رد پارگی کامل محسوب میشود. همچنین از اسکن ام آر آی نیز میتوان برای تشخیص التهاب تاندون روتاتور کاف و پارگی جزئی آن استفاده کرد.
درمان التهاب و پارگی تاندون های شانه
بعد از تشخیص میزان آسیب وارد شده به تاندون شما، نوع درمان مورد نظر بر اساس پارگی، درصد پارگی و التهاب ایجاد شده تحت نظر و دستور متخصص طب فیزیکی مشخص خواهد شد.
داروهای مسکن
استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین ممکن است اثر کاهش درد داشته باشد. از این روش تنها برای درمان التهابهای خفیف و کاهش درد ناشی از آن استفاده میشود.
تزریق استروئید
تزریق استروئید را میتوان به عنوان گزینه درمانی برای التهاب تاندون شانه مورد استفاده قرار داد. این تزریق معمولاً موجب کاهش التهاب و تسکین درد ناحیه آسیب میشود. تزریق استروئید تنها میتواند موجب کاهش علائم شود و به عنوان راه حل طولانی مدت توصیه نمیشود. استفاده بیش از حد از استروئید ممکن است باعث عوارض جانبی نظیر ضعیف شدن تاندونها و افزایش خطر پارگی تاندون شود.
پرولوتراپی
پرولوتراپی به تزریقاتی گفته میشود که مواد تشکیل دهنده آن حاوی سالین، نوعی قند به نام دکستروز و بیحس کننده لیدوکائین است. این روش درمانی گزینه ارجح برای درد و آسیب مزمن شانه محسوب میشود. پرولوتراپی را میتوان با موفقیت برای درمان اکثر آسیبهای مزمن شانه از جمله آسیبهای روتاتور کاف و پارگی، آرتریت، رگ به رگ شدن و جابجایی آکرومیوکلاویکولار استفاده کرد. پرولوتراپی ۸۵ تا ۹۰ درصد موارد موجب بهبودی شانه آسیب دیده میشود.
تزریق پی آر پی (PRP)
پی آر پی یا همان پلاسمای غنی از پلاکت نوعی روش ترمیمی است که در آن پلاکت غلیظ گرفته شده از خون بیمار به ناحیه آسیب دیده تزریق میشود. پی آر پی دارای فاکتورهای رشد است و میتواند روند بهبودی را افزایش و التهاب تاندونهای آسیب دیده را کاهش دهد.
اوزون تراپی
اوزون تراپی نوعی درمان پزشکی جایگزین است که موجب افزایش اکسیژن در بدن میشود، در نتیجه اوزون میتواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. تزریق اکسیژن موجب میشود درد در نقاط آسیب دیده کاهش یافته و التیام یابد. این درمان موجب میشود بدن شما قدرت کافی برای ترمیم و التیام را پیدا کرده و از مشکلات و آسیب بیشتر در درازمدت جلوگیری کند.
طب سوزنی
تجربیات نشان داده است که طب سوزنی نیز به عنوان درمانی موثر جهت کاهش عوارض مختلف اسکلتی-عضلانی از جمله التهاب تاندون روتاتور کاف میتواند مورد استفاده قرار گیرد. طب سوزنی موجب کاهش التهاب، بهبود جریان خون و تسکین درد در ناحیه آسیب دیده میشود. افزایش جریان خون در ناحیه روتاتور کاف میتواند خون راکد را پاک کرده و مواد مغذی را به شانه برای کمک به بهبود بافت آسیب دیده بیاورد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی در درمان التهاب تاندون روتاتور کاف و تاندونیت بسیار موثر باشد. فیزیوتراپی موجب کاهش مشکلات روتاتور کاف از طریق کاهش درد و تورم تاندون میشود و دامنه طبیعی حرکت را تقویت و در نهایت شانه بهبود مییابد.
برخی از حرکات ورزشی موثر را در ادامه بررسی خواهیم کرد، اما به خاطر داشته باشید که این حرکات ورزشی بایستی تنها تحت نظر متخصص طب فیزیکی انجام شوند.
کشش پاندولی شانه
به جلو خم شوید و دستتان را در زاویه ۹۰ درجه کاملاً باز کنید. بازوی آسیب دیده را نزدیک به بدن خود نگه دارید. این حرکت را میتوانید با یا بدون کمک وزنه انجام دهید.
کشش عضلات بازو
دستی که آسیب دیده است را به کمک دست دیگر به سمت مخالف بدن خود بکشید. دستتان را نزدیک بدن قرار دهید.
انقباض عضلات کتف
عضلات شانه و کتف خود را منقبض کنید و به هم نزدیک کنید تا جایی که تیغه استخوانهای کتف به هم برسد. این حرکت را چند بار تکرار کنید.
لیزر درمانی
لیزر درمانی سطح پایین که نام دیگر آن لیزر سرد است، به نوعی درمان غیرتهاجمی گفته میشود که در آن از لیزرهای کم توان یا ال ای دی به منظور تحریک التیام و کاهش درد و التهاب استفاده میشود. تحقیقات نشان داده است که لیزرتراپی موجب کاهش درد و بهبود عملکرد در افراد مبتلا به تاندونیت روتاتور کاف میشود. لیزر مورد استفاده معمولاً به مدت چند دقیقه طی هر جلسه به طور مستقیم بر روی ناحیه آسیب دیده تابیده میشود.
شاک ویو تراپی
در شاک ویو تراپی، امواج صوتی یا ضربهای از طریق پوست به ناحیه آسیب دیده منتقل میشود. مشخص شده که شاک ویو تراپی روشی موثر به منظور درمان برخی از آسیبهای مربوط به سندروم روتاتور کاف است. این روش موجب بهبود حرکات، کاهش درد، دامنه حرکتی بالاتر و افزایش قدرت در روتاتور کاف میشود.
تحریک الکتریکی
TENS مخفف تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست است، درمانی که از جریان الکتریکی ولتاژ پایین به منظور تسکین درد استفاده میکند. تحریک الکتریکی عصب درمانی است که به منظور تسکین دردهای مزمن و حاد استفاده میشود. در این روش تکانه الکتریکی کوچک از طریق الکترودهایی که بر روی پوست قرار میگیرند به ناحیه آسیب دیده انتقال یافته، در نتیجه میتواند ارسال سیگنال درد به مغز را مختل کند و موجب آزاد شدن اندورفین و مسکنهای طبیعی بدن شود. درمان از طریق تحریک الکتریکی عصب میتواند درد و التهاب تاندون را نیز کاهش دهد و گزینه درمانی ایمن و غیر تهاجمی به حساب میآید.
اولتراسوند تراپی
در اولتراسوند تراپی حرارت عمیق به ناحیه آسیب دیده انتقال مییابد و میتواند جریان خون را افزایش داده و به کاهش التهاب کمک کند. علاوه بر آن اولتراسوند تراپی میتواند موجب از بین رفتن بافت اسکار و تشکیل بافت جدید شود. اولتراسوند تراپی التهاب تاندون روتاتور کاف، میتواند موجب کاهش درد و التهاب در ناحیه آسیب دیده شود.
در صورتی که درد شما از طریق روشهای غیرجراحی بهبود نیابد، ممکن است جراحی به عنوان گزینه درمانی برای پارگی تاندون پیشنهاد شود. در صورتی که درد مداوم داشته باشید، ممکن است نیاز به جراحی باشد. در صورتی که سبک زندگی فعالی دارید و از بازوهای خود برای کارهای وزنه برداری و ورزش استفاده میکنید، ممکن است پزشک شما جراحی را پیشنهاد دهد.
جراحی تاندون شانه
شما میتوانید در شرایط زیر گزینه جراحی را انتخاب کنید:
- پارگی کامل تاندونهای روتاتور کاف
- پارگی در اثر جراحت
- فیزیوتراپی علائم شما را بهبود نداده
- پارگی موجب از بین رفتن توانایی شما شده
در ادامه تعدادی از جراحیهای مختلف به منظور درمان آسیب دیدگی تاندون شانه آورده شده است.
جراحی باز شانه
در صورتی که دچار پارگی بزرگ یا سختی شده باشید، معمولاً عمل به صورت باز و از طریق ایجاد برش به طول چند سانتی متر انجام میگیرد.
ترمیم آرتروسکوپی
در طول آرتروسکوپی، جراح دوربینی کوچک به نام آرتروسکوپ را در مفصل شانه قرار میدهد.
ترمیم با برش کوچک
در این نوع ترمیم برشی کوچکتری نسبت به عمل رایج انجام میشود.
سخن نهایی
به طور کلی روتاتور کاف به گروهی از ماهیچه و تاندونها گفته میشود که یک پوشش بر روی مفصل شانه تشکیل میدهند. این ماهیچهها و تاندونها بازو را در مفصل نگه داشته و موجب حرکت مفصل شانه میشوند. ممکن است که تاندون در اثر استفاده بیش از حد یا آسیب دچار پارگی یا التهاب شود. بهترین راه به منظور جلوگیری از چنین عوارضی این است که در حین ورزش مراقب باشید و همچنین پیش از انجام ورزشهای سنگین بدن خود را با تمرینات سبک گرم کنید. همچنین از بلند کردن وسایل سنگین بپرهیزید و هنگام حرکت یا کشیدن وسایل سنگین مراقب شانه خود باشید. در صورتی که متوجه درد مزمن شانه و ناتوانی حرکتی در شانه خود شدید، سریعاً با پزشک تماس بگیرید.
سوالات متداول
چه مدت طول میکشد تا پس از آسیب روتاتور کاف بهبود پیدا کنید؟
معمولاً بهبودی تاندونیت روتاتور کاف دو تا چهار هفته طول میکشد. در صورت عدم درمان، این عارضه ممکن است بدتر شده و حتی پارگی جزئی یا کامل روتاتور کاف ایجاد شود. این علائم به شدت آسیب و برنامه درمانی وابسته است میتواند از چند هفته تا چند ماه ادامه داشته باشد.
آیا التهاب تاندون روتاتور کاف درمان میشود؟
بله، التهاب تاندون با استفاده از روشهای درمانی مختلف در اغلب افراد برطرف میشود.
چگونه میتوانم بفهمم که تاندونیت یا پارگی روتاتور کاف دارم؟
ایجاد درد مزمن تاندون روتاتور کاف ممکن است تدریجی بوده و به دلیل استفاده مداوم از مفصل شانه بدتر شود. پارگی حاد روتاتور کاف معمولاً همراه با درد و ضعف شدید و سریع در مفصل شانه است.
آیا در صورت درد روتاتور کاف باید ورزش کنم و وزنه بلند کنم؟
برای انجام انواع ورزشها از جمله وزنه زدن و بدنسازی حتماً با متخصص طب فیزیکی مشورت نمایید و تایید او را داشته باشید در غیر این صورت ممکن است به خودتان آسیب بزنید.
آیا التهاب تاندون روتاتور کاف عارضهای جدی است؟
در صورت عدم درمان، ممکن است تاندونیت روتاتور کاف بدتر شود و در نهایت پارگی جزئی یا کامل تاندون راه به همراه داشته باشد.
آیا گرما درمانی برای التهاب تاندون خوب است؟
گرما میتواند برای درد مزمن تاندون که تاندونوز نامیده میشود، مفید باشد. گرما موجب میشود جریان خون در شانه افزایش یابد و بهبود تاندون را به همراه داشته باشد. گرما همچنین موجب شل شدن عضلات شده و درد را کاهش میدهد.
آیا وزنه برداری برای تاندونیت روتاتور کاف مضر است؟
بهتر است تا زمانی که به طور کامل بهبود پیدا نکردهاید، از انجام کارهایی نظیر وزنهبرداری بپرهیزید. تا زمان بهبودی کامل، انجام تمرینات سبکتر و ورزشهای هوازی جایگزینی عالی هستند.
آیا شنا برای آسیب روتاتور کاف خوب است؟
امکان شنا با وجود درد شانه وجود دارد، اما باید میزان فعالیت خود را برای مفصل آسیب دیده محدود کنید و اجازه دهید که به استراحت بپردازد تا بهبودی یابد. با این وجود با کمی احتیاط و توجه، میتوانید به انجام شنای سبک بپردازید.