تزریق اپیدورال، یک روش متداول برای تسکین درد یا عدم احساس درد در حین زایمان، برخی از جراحی‌ها و دردهای مزمن است. این تکنیک به طور کلی یک روش بسیار ایمن بوده و برای انجام آن و هدایت سوزن در محل مناسب، از روش‌های تصویربرداری استفاده میشود. این تزریق همچنین می‌تواند به تعیین محل دقیق درد کمک کند.
تزریق اپیدورال چیست؟
تزریق اپیدورال، تزریق دارو به فضای اطراف نخاع است که به عنوان فضای اپیدورال نیز شناخته میشود، به منظور تسکین موقت یا طولانی مدت درد یا التهاب. فضای اپیدورال خارجی‌ترین قسمت کانال نخاعی است. استروئیدها، داروهای بیهوشی و داروهای ضد التهاب معمولاً به شیوه تزریق اپیدورال، تزریق میشوند. تزریق ممکن است درد و تورم را در داخل و اطراف ریشه‌های عصبی-نخاعی و همچنین اطراف اعصاب آسیب دیده کاهش دهد که به مرور زمان نیز ممکن است بهبود یابد. روش‌های تصویربرداری، مانند فلوروسکوپی (تصاویر چندگانه اشعه ایکس) یا توموگرافی کامپیوتری (CT یا CAT اسکن) برای کمک به پزشک در قرار دادن سوزن به صورت دقیق در محل مناسب برای هدف قرار دادن ناحیه خاصی که باعث درد میشود، استفاده میشود.
تزریق اپیدورال چگونه عمل میکند؟
تزریق بی‌حسی اپیدورال با تزریق یک ماده بیحسکننده به فضای اپیدورال اطراف ستون فقرات شروع میشود تا بتواند مسیر سیگنالهای درد از ستون فقرات به مغز شما را متوقف کند. فضای اپیدورال پر از مایع است و نخاع شما را احاطه کرده است. نخاع شما مانند بزرگراهی است که اعصاب واقع در سراسر بدن شما را به مغز شما متصل میکند. به عنوان مثال، هنگامیکه آسیب می‌بینید، عصب به آن ناحیه از بدن شما، سیگنال درد را ارسال میکند که از طریق نخاع به مغز و کمر شما می‌رسد. حال، بیحسکننده اپیدورال به طور موقت اعصاب نخاعی را بی‌حس میکند، که سپس سیگنالهای درد را در ناحیه خاصی از بدن شما بسته به جایی که پزشک شما اپیدورال را در ستون فقرات تزریق کرده است، مسدود کند. تزریق بی‌حسی اپیدورال می‌تواند باعث تسکین موقت درد یا دائمی شود.
عوامل زیر به میزان احساس و دردی که به طور موقت با تزریق اپیدورال از دست می‌دهید کمک میکند:
- نوع داروی بیهوشی که ارائه دهنده شما استفاده میکند.
- غلظت دارو (چقدر قوی است)
- مقدار مصرف دارو
تزریق استروئید اپیدورال (ESI) کمی متفاوت عمل میکند و برای کنترل درد مزمن استفاده میشود. به جای داروهای بیهوشی، پزشک شما یک داروی استروئیدی یا کورتیکواستروئیدی را به فضای اپیدورال اطراف ستون فقرات شما تزریق میکند. این استروئید به جای مسدود کردن درد یا احساس در ناحیه‌ای از بدن، عصب‌های تحریک‌شده‌ای که باعث درد شما میشوند را درمان کرده و به کاهش تورم کمک میکند. در اصل، استروئید به عصب یا عصب‌ها زمان میدهد تا بهبود یابند. تزریق استروئید اپیدورال می‌تواند منجر به تسکین درد موقت، طولانی مدت یا دائمی شود.
برخی از کاربردهای رایج تزریق اپیدورال چیست؟
تزریق اپیدورال یکی از روش‌هایی است که پزشکان برای تسکین درد ناشی از فیزیوتراپی، داروهای خوراکی و جراحی در صورتی که بیمار به درمان‌های محافظه کارانه پاسخ نمی‌دهد، استفاده می‌کنند.
همچنین تزریق اپیدورال ممکن است برای کاهش درد ناشی از موارد زیر استفاده شود:
- فتق یا بیرون‌زدگی دیسک که با اعصاب برخورد کرده و باعث درد میشود.
- تنگی کانال نخاعی
- سندروم‌های پس از عمل جراحی کمر (درد مزمن کمر یا پا، پس از جراحی ستون فقرات)
- سایر آسیب‌ها به اعصاب نخاعی، مهره‌ها و بافت‌های مجاور
- زوائد خاری شکل استخوانی
مزایای تزریق اپیدورال
اکثر پزشکان موافقند که تزریق اپیدورال می‌تواند برای یک دوره حاد کمردرد و یا پا درد مفید باشد. اشکال اصلی تزریق این است که همیشه مؤثر نیست و در صورت مؤثر بودن، تسکین درد موقتی است و از یک هفته تا یک سال، ماندگاری آن متغیر است. به طور معمول، اگر تزریق اولیه مؤثر باشد، ممکن است تا ۳ تزریق در یک سال انجام شود. هنگامیکه در فضای اپیدورال کمری این تزریق انجام میشود، می‌تواند با مزایای زیر همراه باشد:
- کاهش درد و التهاب عصبی: تزریق اپیدورال، تولید مواد شیمیایی التهابی و حساسیت رشته‌های عصبی به درد را کاهش داده و سیگنالهای درد کمتری تولید میکند.
- مصرف داروهای خوراکی را محدود میکند: تسکین درد ناشی از تزریق اپیدورال ممکن است به محدود کردن یا رفع نیاز به داروهای خوراکی کمک کند، که برخی از آن‌ها ممکن است در صورت مصرف طولانی مدت عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
- امکان انجام فیزیوتراپی را فراهم میکند: تزریق اپیدورال ممکن است تسکین درد کافی را برای بیمار فراهم کند به گونه‌ای که بتواند به انجام برنامه فیزیوتراپی توانبخشی خود ادامه دهد.
- جراحی را به تعویق می‌اندازد: تسکین درد ناشی از تزریق اپیدورال کمری ممکن است به تعویق جراحی کمک کند و اگر فیزیوتراپی مؤثر باشد، ممکن است نیاز به مداخله جراحی را از بین ببرد.
چه کسانی نباید تزریق اپیدورال انجام دهند؟
شرایطی وجود دارد که ممکن است انجام تزریق اپیدورال را برای شما خطرناک کند:
- حساسیت به داروهای بیهوشی
- مشکلات لخته شدن خون
- عفونت
- دیابت کنترل نشده
- برخی از داروهای دیگر که مصرف می‌کنید
بسته به وضعیت سلامتی شما، پزشک ممکن است به دنبال نوع دیگری از تسکین درد برای شما باشد، یا ممکن است لازم باشد تا رسیدن زمان مناسب‌تری برای این کار صبر کنید.
آماده شدن برای تزریق اپیدورال
پزشک متخصص، دستورالعملهای خاصی را در مورد کارهایی که باید انجام دهید تا برای این تزریق آماده شوید، به شما ارائه میدهد. حتماً دستورالعملهای وی را دنبال کنید.
همچنین پزشک شما ممکن است:
- از شما بخواهد که برای مدت معینی قبل از تزریق، غذا نخورید یا ننوشید.
- داروهای خاصی را که مصرف می‌کنید، مخصوصاً داروهای رقیق کننده خون را قطع کنید.
- مطمئن شوید که کسی را همراه خود دارید تا بعد از انجام تزریق اپیدورال شما را به خانه برساند.
روند تزریق اپیدورال به چه شکل است؟
این روش اغلب به صورت سرپایی انجام میشود. با این حال، برخی از بیماران ممکن است برای انجام آن، نیاز به پذیرش داشته باشند. از پزشک خود بپرسید که آیا نیاز به پذیرش دارید یا خیر. تزریق اپیدورال معمولاً فقط چند دقیقه طول می‌کشد، اما قرار گرفتن در اتاق CT یا اشعه ایکس ممکن است زمان‌بر باشد. هنگامیکه به مطب، بیمارستان یا مرکز جراحی می‌رسید، پرستار یا تکنسین ممکن است داروی آرامبخش را به صورت وریدی (داخل رگی) برای شما تزریق کند. البته این کار به ندرت مورد نیاز است، اما در صورت لزوم در دسترس خواهد بود. شما روی شکم یا پهلو، روی یک میز در اتاق فلوروسکوپی یا در اتاق سی تی اسکن قرار خواهید گرفت. پزشک، محل تزریق را مشخص کرده و پوست را با محلول ضد‌عفونی‌کننده تمیز و استریل میکند. سپس یک بیحسکننده موضعی برای کمک به بی‌حس شدن ناحیه قبل از تزریق اپیدورال، تزریق میشود. هنگامیکه ناحیه بی‌حس شد، پزشک به احتمال زیاد از تکنیک تصویربرداری برای کمک به هدایت سوزن اپیدورال به موقعیت درست استفاده میکند. هنگامیکه سوزن در جای خود قرار می‌گیرد، ماده حاجب تزریق میشود تا پزشک بتواند به طور دقیق اعصاب را برای توزیع کافی دارو مورد هدف قرار دهد. سپس، پزشک به آرامی دارو را که معمولاً ترکیبی از داروهای بیحسکننده و ضد التهابی (کورتیزون/استروئیدها) است، تزریق میکند. پس از اتمام تزریق، شما را به یک صندلی یا تخت منتقل می‌کنند و اجازه می‌دهند چند دقیقه تا یک ساعت استراحت کنید. پرستار یا تکنسین اطمینان حاصل میکند که قبل از اینکه مطب یا بیمارستان را ترک کنید، شما هیچ واکنش نامطلوبی به دارو نداشته باشید.
در روند تزریق اپیدورال چه چیزی را تجربه خواهم کرد؟
ممکن است هیچ احساسی نداشته باشید، با این حال، ممکن است هنگام تزریق، احساس سوزن سوزن شدن یا فشار داشته باشید. بسته به میزان تورم در ناحیه، ممکن است با ورود دارو به فضای اپیدورال، احساس سوزش در محل یا اندام فوقانی یا تحتانی خود کنید. با این حال، هنگامیکه تزریق به پایان می‌رسد، هر گونه دردی معمولاً ناپدید میشود. همچنین ممکن است بسته به محل تزریق، سوزن را در بازوها و پاهای خود احساس کنید. با این حال، اگر درد شدیدی احساس کردید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. به دلیل بی‌حسی و دردی که ممکن است بعد از عمل تجربه کنید، ممکن است در راه رفتن به تنهایی و سوار و پیاده شدن از ماشین مشکل داشته باشید. این حالت طبیعی است و باید در عرض چند ساعت از بین برود. با این حال، شما ممکن است روز بعد فعالیتهای عادی خود را از سر بگیرید.
تزریق اپیدورال ممکن است فوراً تأثیر خود را نشان ندهد. معمولاً بهبود درد در ۴۸ ساعت اول به تدریج رخ میدهد. اثرات جانبی آن نیز ممکن است برای چند روز، هفته و گاهی ماه‌ها باقی بمانند. در برخی از بیماران، درد ممکن است در ابتدا و قبل از اینکه شروع به بهبود کند، کمی بدتر شود. همچنین ممکن است برای بهبودی کامل نیاز به انجام یک سری تزریق اپیدورال دیگر باشد.
خطرات بالقوه تزریق اپیدورال
تزریق استروئید اپیدورال به نسبت ایمن و کم تهاجمی در نظر گرفته میشود. با این وجود، عوارض جانبی موقت ممکن است در برخی موارد رخ دهد و شامل موارد زیر است (اما محدود به موارد زیر نیست):
- درد پس از تزریق
- حالت تهوع
- سردرد
- سرگیجه
- غش کردن (حمله وازوواگال)
- برافروختگی صورت
این عوارض معمولاً در عرض چند دقیقه تا چند ساعت برطرف میشوند.
سؤالات متداول
عمل تزریق اپیدورال چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان این تزریق بستگی به نوع اپیدورال شما و نوع دارویی دارد که پزشک شما تزریق کرده است. هر اطلاعاتی که بخواهید را پزشک به شما اطلاع خواهد داد. تزریق اپیدورال معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
چه زمانی میتوانم پس از تزریق اپیدورال به انجام فعالیتهای عادی خود بازگردم؟
اگر این تزریق را انجام دادهاید، حداقل تا ۲۴ ساعت پس از آن رانندگی نکنید، با ماشین آلات کار نکنید یا الکل مصرف نکنید. پزشک شما، دستورالعملهای خاصی را در مورد زمان بازگشت به فعالیتهای روزانه بسته به نوع تزریق و وضعیتتان به شما میدهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر پس از بازگشت به خانه، هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید یا در اسرع وقت به نزدیکترین بیمارستان بروید:
- تجربه سردرد شدید در حالت ایستاده یا نشسته که پس از دراز کشیدن بهتر میشود: این می‌تواند نشانه‌ای از سوراخ شدن دورال (نوعی پارگی عروقی) باشد.
- داشتن تب که می‌تواند نشانه عفونت باشد.
- کاهش یا از دست دادن کامل کنترل مثانه یا روده.
- احساس بی‌حسی و یا ضعف در پاها، که می‌تواند نشانه آسیب عصبی باشد.
آیا بعد از تزریق استروئید اپیدورال به استراحت نیاز دارم؟
بیماران پس از عمل ترخیص میشوند، اما استراحت یک روزه توصیه میشود. در فعالیتهایی که برایتان آسان است شرکت کنید و به تدریج فشار روی محل تزریق را افزایش دهید.
چه مادهای در طول روش تزریق اپیدورال تزریق میشود؟
تزریق اپیدورال حاوی یک بیحسکننده موضعی و یک ماده استروئید است. در حالیکه مورد اول سیگنالهای درد را مختل میکند، دومی التهاب ریشه عصبی را درمان و کاهش میدهد.
چرا تزریق اپیدورال رایج است؟
محبوبیت این تزریقات ضدالتهابی در درجه اول به علت میزان موفقیت بالای آن نسبت به گزینه جراحی است.
